İATG 2010 kapsamında 20 Mayıs tarihinde Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları ve Tiyatro Boğaziçi “Aristophanes: Dönemi ve Eski Komedya” isimli bir seminer düzenlediler. Seminer, 45’er dakikalık iki oturumdan ve tartışma bölümünden oluşmaktaydı. Seminerin “Toplumsal Arkaplan” ve “Aristophanes Dramaturjisine Giriş: Lysistrata” bölümlerini Tiyatro Boğaziçi’nden Özgür Eren, “Attik Komedinin Kökenleri” bölümünü Tiyatro Boğaziçi’nden Eser Dilsöz ve “Aristophanes Oyunlarında Değişkenlik ve Süreksizlik” bölümünü Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları’ndan Volkan Mantu sundu.
“Toplumsal Arkaplan” bölümünde yaklaşık olarak M.Ö. 500 ile M.Ö. 300 arası Antik Yunan Altın Çağı kabul edilen dönemde ekonomik ve siyasal sistem ele alındı. Sınıfsal ve siyasal yapı üzerinde duruldu. Çağın yurttaşlık anlayışı, Atina Demokrasisi’ni işleyişi, yargı sistemi ile ordu-siyasi yapı ilişkisi irdelendi. Sosyal yaşam hakkında Richard Sennett’in “Ten ve Taş” kitabının birinci bölümü referans olarak verildi. Bu kısımda Atina sosyal yaşamında, yurttaşların beden ve ses üzerine kurdukları düşünce sistemi ile ritüellerin toplumun ezilen kesimleri açısından sunduğu korumalardan bahsedildi, Thesmophoria ve Adonia Şenlikleri ayrıntılı olarak incelendi.
Seminerin ikinci bölümü, “Attik Komedinin Kökeni” üzerine kuruluydu: Bu bölümde Attik Komedi’nin kökeninde toplumsal ritüellerin yattığına işaret edildi. Temel olarak dört ritüel üzerinde duruldu: Ölümün Yok Edilişi, Yaz ve Kış’ın Savaşı, Genç ve Yaşlı Kral, Ölüm ve Yeniden Dirilme. Komedyanın dramatik yapısı incelendi ve bu yapının bölümleri aktarıldı. Son olarak Aristophanes oyunlarındaki Ritüel Modeli tartışıldı.
Seminerin üçüncü bölümü, “Aristophanes Oyunlarında Değişkenlik ve Süreksizlik” konusu üzerine yoğunlaşıyordu. Bu bölümde Aristophanes oyunlarının ve Attik Komedinin Aristoteles’in tiyatro kuramından hangi noktalarda ayrıldığı üzerine kurulmuştu. Aristophanes’in gerçekdışı öğeleri oyunların içerisine alegorik anlatımla ekleyişi ve lineer neden-sonuç ilişkisi yerine tematik neden-sonuç ilişkisi kullanmasını içeren bölümler katılımcıların yoğun ilgisini çekti. Bu kısımda, temel olarak dil ve üslup, karakterizasyon ve nedenselliğin Aristophanes oyunlarında nasıl kullanıldığı tartışıldı.
Seminerin dördüncü ve son bölümü “Aristophanes Dramaturjisine Giriş: Lysistrata” başlığı altında incelendi. Aristophanes’in oyunlarının ikili bir temsil olanağı sunduğu ve çoğu kullanımının farklı yorumlanmaya müsait olması ve uzlaşma üzerine kurulan finallerinin dahi tam anlamıyla uzlaşma sağlamadığı ve çatışmalı oyun finallerini sunduğu anlatıldı.
Piri Kaymakçıoğlu / MİMESİS
