“Dünyada şarkıcılar, yönetmenler, besteciler adına düzenlenen çeşitli festivaller var. Ama yaşayan yazarlar ve onların oyunlarına yönelik tek uluslararası festival var o da: Avrupa’dan Yeni Oyunlar Festivali.” diyor festival yönetmeni Manfred Beilharz. 17-27 Haziran tarihleri arasında Wiesbaden ve Mainz’de düzenlenen festival kapsamında 11 gün boyunca 21 Avrupa ülkesinden 24 oyun seyirci karşısına çıktı. Beilharz’a göre Avrupa ülkelerinde oyun yazarlarının neler yazdığını merak edenler festivali mutlaka izlemeli. Aslında iddialı konuşmakta da son derece haklı, çünkü Yasmina Reza, Jon Fosse, Dejan Dukovski, Alvis Hermanis, Gianina Carbunaria gibi günümüzün ünlü oyun yazarlarının tanınmasında, festivalin büyük payı var.
1992’de Tankred Dorst’la Beilharz tarafından Bonn’da kurulan festival, Beilharz’ın Wiesbaden Devlet Tiyatroları Genel Sanat Yönetmenliği’ne getirilmesiyle 2004’te Wiesbaden’a taşınıyor. İlk günden bu yana konuk oyunların yanı sıra yan etkinliklerinin çeşitliliğiyle Tankred Dorst’un da dile getirdiği gibi adeta Avrupa yazarlar meclisi gibi çalışıyor. Yazar ve metin odaklı bienalin bir başka özelliği de Avrupa ülkelerinden davet edilecek oyunları önermek üzere her ülkeyi temsilen bir hami seçilmesi. Bu hami-yazarlar kendi ülkelerinden oyun yazarları ve oyunlar öneriyorlar festival komitesine. 41 hami-yazar Avrupa’dan Yeni Oyunlar için ülkesinden oyunlar önermenin yanı sıra festival kapsamındaki çeşitli etkinliklere, panellere, söyleşilere katılıyor, atölyeler yönetiyorlar. Hıristo Boytçev, Judith Herzberg, Tankred Dorst, Carles Battle gibi önemli yazarların hamilik yaptığı festival kapsamında bu yıl ünlü yazar Mark Ravenhill de genç yazarlarla bir atölye gerçekleştirdi. Beilharz gibi İstanbul âşığı bir yöneticiye sahip bienalde ülkemiz de sürekli temsil ediliyor. Bugüne dek Güngör Dilmen, Özen Yula, Yeşim Özsoy Gülan, Behiç Ak, Berkun Oya, Murat Uyurkulak-Mahir Günşıray ve Şahika Tekand’ın metinleriyle davet edildikleri bienal’de, bu yıl Türkiye’den iki yapım izleyiciyle buluştu: Oyun Deposu’nun kolektif çalışması Çirkin İnsan Yavrusu ile Yeşim Özsoy Gülan’ın yazıp yönettiği Wiesbaden Devlet Tiyatrosu yapımı Türkiye – Almanya 0:0.
Festival yazarlara kucak açıyor
Yelda Baskın, Maral Ceranoğlu, Ceren Ercan, Gülce Uğurlu ve Elif Ürse’nin oluşturdukları metinden yola çıkılarak hazırlanan, bir Kürt, bir eşcinsel ve bir türbanlı kızın toplumda dışlanmalarını konu alan Çirkin İnsan Yavrusu, ele alınan temanın sertliğine rağmen izleyiciyle kurduğu sıcak iletişimle festival izleyicisinin beğenisini kazandı.
Festivale resmî olarak Almanya’dan katılan Yeşim Özsoy Gülan’ın yazıp yönettiği Türkiye- Almanya 0:0, iki ülke vatandaşının ilişki-kurma- kuramama hallerini futbol içinde sunan bir yapımdı. Almanya, İngiltere’yle birlikte oyun yazarı yetiştirmek için çaba harcayan bir ülke. Bu kapsamda Mülheim’de Alman yazarların oyunlarının davet edildiği bir oyun yazarlığı festivali daha var. Wiesbaden ise kendini yalnızca Alman yazarlarla kısıtlamayıp Avrupa yazarlarına kucak açıyor, onları bir araya getiriyor. Bütün metinlerin basıldığı, eleştirmenlerin gazete çıkardığı, Avrupa’da yazarın hakkını yazara veren başarılı bir festival Avrupa’dan Yeni Oyunlar.
Avrupa ülkelerinin tiyatrosu hakkında bir fikirleri olmadığını söyleyen Tankred Dorst, festival fikrinin tamamen, tiyatroları tanıma merakından çıktığını ifade ediyor. Yazar öldü iddialarına adeta bir yanıt gibi bu festival.
SİBEL ARSLAN YEŞİLAY
