Mimesi Haber – Tiyatro Artı’dan Ufuk Tan Altunkaya ile devlet-tiyatro ilişkisine ve Kültür Bakanlığı’nın özel tiyatrolara yaptığı maddi desteğe dair görüştük. Dünyada kültür kurumlarının çoğunun kamusal yardımlardan yararlandığını belirten Altunkaya, devlet tarafından yapılan yardımların büyük bir önem arz ettiğini ifade ediyor:
“Yapılan bir araştırmaya göre bir kültür kurumu en iyi şartlarda dahi olsa bütçesinin tümünü karşılayabilecek durumda olamıyor. Gelişmiş ülkelerde sistem düzgün bir şekilde işlemekte; tiyatroların büyük bir bölümü düzenli olarak -proje bazlı değil- kurumsal olarak destekleniyorlar. Bu bağlamda da sadece devlet yardımı değil, özel sektörün de politikaları sonucu düzenli yardım alabiliyorlar. Türkiye’ye baktığımızda ödenekli tiyatrolar ile özel tiyatrolar gibi bir ayrım var. Devlet “kendi” tiyatrosuna büyük bir destek verirken özel tiyatrolar çok küçük miktarlarla sadece proje bazlı yardım alabiliyorlar. Projeniz destek görmediğinde kurumsal olarak yaşamanız mümkün olmuyor. Oysa ki yardımların kurumlara destek amaçlı olması daha mühim. Proje yardımları tiyatroya destek olmuyor, aksine bu sorunun temelini oluşturuyor.”
Senelerdir tartışma yaratan bir konu olarak yardımların dağıtım kriterlerinin de sorgulanması gerektiği gündeme geliyor:
“Yardımları kim, neye göre alıyor? Yapılan yardımın miktarı neye göre belirleniyor? Neden yıllardır aynı tiyatrolar hep aynı sıralamaya göre yardım alıyor ve bazı tiyatrolar neden yardım alamıyor? Baktığınız zaman bir tiyatro ancak yıllık giderinin bir kısmını bilet gelirleriyle, salon kiralamalarla elde edebiliyor. Yıllık giderlere baktığınızda devletin verdiği en iyi yardım bile bu bütçeyi karşılamada yetersiz kalıyor. Bunun çözümü ödenekli tiyatroların aldığı desteği bir şekilde tüm tiyatrolar arasında dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak olmalı.”
“Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır” vecizi özel tiyatrolarda bereketi kaçırıyor:
“Elbette maddi yardımın önemi büyük. Ancak bu elbette ki yeterli değil. Sizin de tahmin edebileceğiniz gibi tiyatrolar büyük vergi yükleri altında eziliyorlar. Devlet yardım veriyor ama ondan daha büyük bir kısmını vergi olarak geri alıyor.”
Tiyatro Artı, özel tiyatrolar bölgesinin üvey evlat muamelesi gördüğünü savunuyor:
“Devlet bir sürü mekana sahipken tiyatrolar halen mekan arayışı içinde oluyor. Sorun yine aynı yere çıkıyor. Özel tiyatrolar üvey evlat muamelesi görüyor. Sistem içine onların da alınması gerekiyor. Geçmiş yıllara göz attığımızda desteksizlikten gerçekleştiremediğimiz projelerimiz de oldu. Hatta her zaman böyle bir durum söz konusu. Her zaman projeler maddi nedenlerle ya eksik çıkıyor ya da hiç çıkmıyor. Bu durumla sürekli karşı karşıyayız. Sürekli zikrettiğimiz iki kelimeden biri maalesef ki para. Şu anda Mekan.Artı’da da, söylediğiniz zaman çok komik gelecek miktarlarda paraya ihtiyaç duyuyoruz. Bu tiyatroların, özellikle de alternatif alanda hizmet veren tiyatroların büyük problemlerinden biri. En büyük devlet yarımına alternatif tiyatrolar ihtiyaç duyuyor. Sonuçta büyük prodüksiyon tiyatroları diğer alanlarda da gelirler elde edebilirken alternatif tiyatroların kaynağını sadece destekler oluşturuyor.”
Özgür Çiçek / Mimesis Haber
