1 Nisan 1961 yılında İmece Dergisi’nde ilk “ciddi” yazısının yayınlanmasını milat olarak kabul eden Üstün Akmen’in yazarlığı 50. yaşında. Akmen’in, yarım asrı deviren yazın yaşamı önceki gece, Atlas Pasajındaki Küçük Sahne’de bir dizi etkinlikle kutlandı. Tiyatro ve sanat dünyasından pek çok önemli isim Üstün Akmen’i bu özel gecesinde yalnız bırakmadı. Yıldız Kenter, Sumru Yavrucuk, Ali Poyrazoğlu, Hıfzı Topuz, Erol Keskin, Rengin Uz, Beki Haleva, Gülriz Sururi, Vecdi Sayar, Yücel Erten, Cuma Boynukara, Tarık Günersel, Metin Boran ve Osman Şengezer kutlamada yerlerini alan konukların bir kısmı. Akmen’in, kısa süre önce yayımlanan iki kitabını; Tiyatroda Ayna Var (eleştiri) ve Kör Bakkal’ın Gözleri’ni (öykü) imzalamasıyla başlayan etkinlik “Üstün Akmen ve Tiyatro Eleştirmenliği” ile “Tiyatro ve Demokrasi Kültürü” başlıklı söyleşilerle devam etti.
Üç Tane Üstün Akmen Var
Vecdi Sayar’ın yönetmenliğinde gerçekleştirilen “Üstün Akmen ve Tiyatro Eleştirmenliği” söyleşisine. Hıfzı Topuz, Üstün Akmen’in İtalyan Lisesinden Hocası Prof. Mesut Önen, Yıldız Kenter ve Ali Poyrazoğlu konuşmacı olarak katıldı. Prof. Mesut Önen, Üstün Akmen’in öğrencilik yıllarını şöyle anlatıyor; “Çocuğun birisi hep en arkada otururdu, herhalde İtalyanca’yı bilmiyor diye düşünürdüm. Üstün Akmen’in arka sıralarda neler karıştırdığını şimdi daha iyi anlıyorum”. Hıfzı Topuz ise üç farklı Üstün Akmen olduğunu belirterek sözlerine başladı. “Birincisi eleştirmen Üstün; acımasız davranır kimseyi tanımaz. İkincisi, her şeye kafa tutan Üstün, diğeri ise kimseyi kırmayan iyimser Üstün”. Ali Poyrazoğlu’nun Üstün Akmen’le ilgili anısı salonda gülüşmelere neden olacaktı. “Üstün’ü sevmem, çok fazla görüşmem, zaten eleştirmenleri hiç sevmem. Bir gün eve dönerken Üstün’ün arabası durdu, ben ittirmek zorunda kaldım, eleştirmenleri nasıl sevebilirim ki”. Söyleşinin Yöneticisi Vecdi Sayar ise Üstün Akmen’in Evrensel gazetesinde yazdığı yazılarla demokrasi mücadelesine büyük katkılar sunduğunu belirtti. Eleştirmenliğin “gözden düştüğü”, eleştirmekten ziyade tanıtım ve reklamın revaçta olduğu günümüzde; sözünü sakınmadan, eğmeden, bükmeden… ama şefkat ve iyimserlik duygularıyla tiyatromuzun en değerli eleştirmenlerinden biri olan Akmen’i tiyatrocu dostlarına sorduk.
Tiyatroya Adanmış Bir Yaşam
Eleştirmen Prof. Hasan Anamur: Üstün Akmen yakın dostlarımdan. Gerçekten tiyatroya adanmış bir yaşam. Yazarlıkta ellinci yılını kutluyor ama çok genç bir yazar. Türkiye Eleştirmenler Birliğinin Başkanlığını yapan Üstün, orada önemli çalışmalar yürütüyor. Türk tiyatrosuna eleştirileriyle çok büyük katkı sağlıyor. Üstün, çabasıyla tiyatro alanında müthiş bir enerjiyle nerdeyse bütün Türkiye’yi dolaşıyor. Sadece İstanbul, Ankara gibi metropollere değil; Ordu’ya Trabzon’a gidip orada gördüğü oyunları izleyip sağlam eleştirileriyle tiyatronun gelişmesine katkı sağlıyor.
Eleştirmen Metin Boran: Akmen, 1960 yılından itibaren başladığı müzik, edebiyat, sanat yaşamının 50. Yılını kutluyor. Müzikle başladığı sanat yaşamına öykü yazarlığı ve denemeleriyle devam etti. Son dönemde tiyatro opera ve bale eleştirileri yapıyor. Öykü kitabı ve anılarını yayınladı. Dolu dolu geçen bir elli yıl.
EMEP Genel Başkan Yardımcısı Ender İmrek: Üstün Akmen tiyatroyla, sanatla toplumsal hayatı birleştiren biri. Ülkede olup bitene, gelişme, demokratikleşme sorununa, hükümetlerin yaptırımlarına karşı tutum alan önemli bir aydın. Her zaman ezilenden yana olan, özgürlük ve demokrasi mücadelesinin gelişip güçlenmesi için çaba sarf eden önemli bir yazarımız. Nice yıllara diyorum Üstün Ağabey’e.
O Geldiği Gün Bir Başka Oynarız
Yıldız Kenter: Benden genç olduğu için seviniyorum. Ben öldükten sonra o yaşıyor olacak. Yazılarıyla bizleri destekliyor, methediyor biz adam olalım diye. Onu çok seviyorum, öğretici yazılarıyla tiyatrocuları ayağa kaldırmaya çalışan güzel bir yazardır kendisi.
Sumru Yavrucuk: Üstün Akmen iyi ki var. Yıllar evvel bizleri eleştirmeye başladı. Halen de heyecan duyduğum eleştirmen. O geldiği gün bir başka oynarız. Sadece ondan etkilenmek, onun eleştiri oklarına maruz kalır mıyız değil. Aynı zamanda güzel bir sevgiyi ve emeği paylaşmaktır. Emekten iyi anlayan bir eleştirmendir. Bir oyunumu yeni çalışmaya başladım Üstün Akmen bakacak diye heyecanlanıyoruz. Varlığı önemli bizim hayatımızda.
Ali Poyrazoğlu: Üstün Akmen bütün yaşamı boyunca hayatını, sanatla kültürle iç içe sürebilmek için çaba harcamış. Yaşamın her anına kültürü sanatı yerleştirmiş, mutluluğun sırrını aramış bir eleştirmendir. Okuyan yazan, çağdaş, doğru dürüst adamdır. En önemli özelliği budur.
Yücel Erten: Türkiye’nin sanat özellikle tiyatro hayatında önemli bir yer tutan disiplinli ve çalışkan tutumuyla tiyatromuzun olmazsa olmasıdır. Yiğitçe çarpışarak dövüşsek de sonsuza kadar sürecek dostlukların mimarıdır.
Biz Teksas Tommiks Okurken O Balzac Okurdu
Şaylan Akmen (Üstün Akmen’in Eşi): Üstün Akmen’in ne zaman yazmaya başladığını soruyorlar. 13 yaşında bir mecmuada yazısı yayınlanmış. Biz Tommiks Teksas okurken o Balzac okuyordu. İtalyan Lisesinden arkadaş oluruz. Ona hiç yardımcı olmuyorum. Üstün, “Bir yazmakla bir de senle mücadele ediyorum” der bana.
