‘Güllü Agop’tan Kadir Topbaş’a Tiyatro

Pinterest LinkedIn Tumblr +

[Oral Çalışlar’ın 23 Nisan 2012 tarihinde Radikal Gazetesinde yayınlanan, Şehir Tiyatroları’nın sergilediği  ‘Şark Dişçisi’ oyununu değerlendiren ve son gelişmelerle ilgili Kadır Topbaş’a çağrı yapan yazısını okuyucularımızla paylaşıyoruz.]

Kadir Topbaş’ın tarihi dikkatlice okumasını ve tiyatro tutkusunun değerine uygun bir tavır sergilemesini bekliyoruz.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları ambleminin yanında ‘1914’ yazıyor…

Geçenlerde Şehir Tiyatroları’nın Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde ‘Şark Dişçisi’ oyununu izledim. Oyunun yazarı Hagop Baronyan… 1842’de yoksul bir Ermeni ailenin çocuğu olarak Edirne’de doğan Baronyan, ciddi bir eğitim görme olanağı bulamamış bir sanatçı.
Baronyan’ın yazdığı oyunların, çıkardığı tiyatro dergilerinin etkileri günümüze kadar uzanıyor. ‘Şark Dişçisi’, 1869 tarihinde yazılmış. Yazılışından 143 yıl sonra izlediğim bu müzikal oyun, kentteki kültürel zenginliğin derinliklerine ışık tutan bir yoğunlukta…
Eser, onlarca yıl önce yazılmış olmasına rağmen, göründüğü kadarıyla güncelliğini koruyor. Salon gerçekten doluydu. Oyun, üç saatlik süresine rağmen sürekli kahkahalar ve alkışlarla izlendi.
Oyunu yöneten Engin Alkan’ı, çevirmen Boğos Çalgıcıoğlu’nu başarılı bulduğumu belirtmeliyim. Oyun başlamadan önce Rakel Dink’le birlikte ziyaret ettiğimiz oyunculardan Sevinç Erbulak, İstanbullu Ermenilerin konuşma tarzını öğrenebilmek için nasıl çalıştıklarını anlattı.
Selim Atakan’ın müziği, Selçuk Borak’ın koreografisi, Cem Yılmazer’in ‘sahne ve ışıklandırma’sı, Tomris Kuzu’nun kostüm tasarımı iyiydi. Başta Taparnigos rolündeki Çağlar Çorumlu, Sofi rolündeki Sevinç Erbulak olmak üzere oyuncuları ve orkestrayı da kutluyorum. İçtenlikli bir çabayla ortaya beğenilesi bir oyun çıkarmışlar…

Bu Topraklardan Çıkan Oyunlar

Bizi daha doğrudan ilgilendiren ise bu oyunun yazıldığı tarihten bugüne geçen 143 yıl… O zaman da bu topraklarda, bu kentte bu kalitede oyunlar yazılabilmiş ve sahnelenebilmiş olması…
Hagop Baronyan, Osmanlı yönetimini de Ermeni Patrikhanesi’ni de cesaretle eleştirmekten geri durmayan, yaratıcı ve dikbaşlı bir yazardı. Başı dertten kurtulmamış, yoksulluk içinde 49 yaşında tüberküloz hastalığından yaşama veda etmiş…
Agos gazetesinin yazarlarından Sarkis Seropyan, 1891 yılında, bir kış günü Ortaköy Ermeni Kilisesi bahçesine rastgele gömülen Baronyan’ın mezar yerinin kaybolduğunu anlattı. Geçen yıllarda Hrant Dink’in de aralarında bulunduğu bir grup Ermeni yazar aralarında para toplayarak kilisenin bahçesinde ona bir mezar taşı yaptırmış.
Hagop Baronyan’ın ‘Şark Dişçisi’ Aras Yayıncılık tarafından yayımlandı. Oyunu izledikten sonra okuduğum bu kitap, o dönemin mizahının bugün de güncelliğini koruduğuna işaret ediyor.

143 Yıllık Tarih

Hagop Baronyan, ‘İstanbul Mahallerinde Bir Gezinti’ başlıklı kitabının bir bölümünde Gedikpaşa semtini anlatır. “Güllü Agop’un Tiyatrosu” da Gedikpaşa’dadır. Sözü ona getirir: “Kış aylarında temsiller vererek ahaliyi terbiye eden Vartovyan’ın (Hagop Vartonyan’ın diğer ismi ‘Güllü Agop’…) tiyatrosu da oradadır. Bir vakitler Ermenice temsiller Babıâli(yani Osmanlı yönetimi) tarafından yasaklanmış olduğundan, sadece Türkçe temsiller verilmiş; mahalleli de Babıâli’den bir ihtar almamak için Ermenice konuşmamış…”
Baronyan bu yazıyı 2. Abdülhamit döneminde yazmış. Neredeyse bir buçuk asır önce de bu kentte tiyatro varmış…
Kadir Topbaş’ın bu tarihi dikkatlice okumasını ve bu zengin geçmişin arkasında yatan tiyatro tutkusunun değerine uygun bir tavır sergilemesini bekliyoruz…
‘İstanbul tiyatroları’, Ermenisiyle, Rumuyla, Türkü ve Arabıyla tiyatrocuların zenginliklerini akıtmış oldukları bir dünya. Yönetimin de onlarda kalmasından yanayım. Hep olduğu, her zaman olduğu gibi…
Hagop Baronyan İstanbul’da yatıyor. Tiyatromuzun kurucularından Güllü Agop ve Muhsin Ertuğrul da…

Radikal

Paylaş.

Yorumlar kapatıldı.