[Ceren Çıplak’ın Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlanan haberini paylaşıyoruz.] Türkiye’nin önde gelen özel tiyatrolarının önemli bir bölümünün bu yılki “proje karşılığı devlet desteği”ne “Gezi Parkı Direnişi’ne destek verdikleri” gerekçesiyle değer bulunmayışına tiyatro dünyasından tepki geldi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın önceki gün 2013-14 sanat sezonunda destek yardımı almaya hak kazanan tiyatro topluluklarını açıklamasının ardından destek alamayan pek çok özel tiyatro topluluğu bu durumu kınadı. Aralarında Dostlar Tiyatrosu’nun kurucusu Genco Erkal,Ortaoyuncular’dan Ferhan Şensoy’un da bulunduğu pek çok önemli ismin ise Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın tiyatrolara yönelik genel tutumu karşısında hukuksal yola başvurması bekleniyor.
Müjdat Gezen Tiyatrosu’nun kurucusu Müjdat Gezen, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın destek yardımına başvurmadıklarını belirterek, “Politik tiyatro yaptığımız için özgür davranabilmek adına bakanlığın destek yardımına başvurmuyorum” dedi. Gezi’ye destek veren tiyatro topluluklarına yardım edilmemesini kınayan Gezen, “Demek ki Kültür ve Turizm Bakanlığı özgür bir platform değilmiş” dedi.
‘Hesap sorulacak’
Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Başkanı (TEB) Üstün Akmen ise konuyu “Faşizmin önlenemeyen yükselişi” olarak değerlendirdi. Özel tiyatroların projelerine yapılan yardımları saptayan Değerlendirme Komisyonu’nu “sıfır değer” olarak nitelendiren Akmen, karara şerh koymayan komisyon üyelerini ve Bakan Ömer Çelik’i hesap vermeye çağırdı.
Tiyatronun onurunun siyasetin çamuruna bulaştırıldığını, “kara liste” oluşturma eyleminin tiyatroya da sıçradığını söyleyen Akmen, “Günlük yaşantının bir parçası olan bu tiyatrolardan bu sezon birinin dahi tökezlemesinin vebali komisyon üyelerinindir. Elbette hesap sorulacaktır. Diğer taraftan, iktidarın ‘bu bizden, bu bizden değil’ diyerek tiyatro sanatının başını yemek eyleminde sonunda başı yenilenin bu iktidar olması en büyük dileğimdir” dedi.
‘Destek komedisi’
Eski Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Yücel Erten ise “Özel tiyatrolara destek komedisi” başlığı altında Facebook sayfasında bir açıklama yayımladı.
Erten, kararı veren bazı kurul üyelerinin tiyatrocu olmasına dikkat çekiyor. Kurulda yer alan Devlet Tiyatroları Genel Müdür Vekili Mustafa Kurt, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dramatik Yazarlık-Dramaturji Anasanat Dalı Başkanı Prof. Dr. Semih Çelenk, Uluslararası Tiyatro Enstitüsü (ITI) Türkiye Başkanı, oyun yazarı Refik Erduran, Devlet Tiyatroları Edebi Kurul üyesi, oyun yazarı Turgay Nar’a şu soruyu yöneltti:
“Şimdi bu tiyatroculardan konuya ilişkin bir açıklama, özür, kınama ya da protesto beklemez misiniz? En azından karara bir muhalefet şerhi koydular ise bunu açıklamaları gerekmez mi? Bunu yapmazlarsa, sanatımızı sorumsuzca siyasetin boyunduruğuna uzatmış olmazlar mı? Memlekette aydın ahlakı ile sanatçı sorumluluğu, değersiz işporta malı mı olmuştur?”
‘Destek yerine ceza’
Gazetemiz tiyatro eleştirmeni Ayşegül Yüksel de devlet sorumluluğunun iktidardaki hükümet tarafından ayaklar altına alındığını vurguladı:
“Destek verilmeyen toplulukların ülkeyi yönetmekte olan siyasal partinin görüşlerine ‘muhalif’ bir konumda olması, halk yararına tarafsızca devlet hizmeti yapması beklenen kurulun kararlarını etkilemişse, devletin tümü kucaklayıcı görev anlayışı göz ardı ediliyor demektir. Özel tiyatrolara devlet desteği verme anlayışı, yerini iktidarın ‘ulufe’ vermeyerek ‘cezalandırma’ uygulamasına bırakmıştır. Demokrasinin içselleştirilemeyeceği bir durum yaratılmaktadır” diyor.
Bu yıl destek alamayacak tiyatro toplulukları arasında Dostlar Tiyatrosu, Ortaoyuncular, DESTAR Tiyatrosu, Kumbaracı50, Ankara Halk Tiyatrosu, Talimhane Tiyatrosu bulunuyor. Bu yılki, 4 milyon 312 bin TL’lik destek payından ise Adana Gösteri Sanatları Merkezi, Akla Kara Tiyatro, Alışık Tiyatro, Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu, Kartal Sanat Tiyatrosu, Kent Oyuncuları, Moda Sahnesi, Tiyatro Ayna’nın da aralarında bulunduğu toplam 67 özel tiyatro yararlanacak.
