Tiyatroya Ödenek Şartı

Pinterest LinkedIn Tumblr +

12nedimSaban20cm-copy.jpg16[Nedim Saban’ın sözcü Gazetesi’nde yayınlanan ve Kültür Bakanlığının özel tiyatrolara vereceği ödenekleri konu alan röportajını okuyucularımızla paylaşıyoruz.]

Ünlü tiyatrocu, Kültür Bakanlığı’nın oyunlara getirdiği ‘ahlaka uygunluk’ şartını, “İktidar sanata ve sanatçıya şantaj yapıyor” diye değerlendirdi.

Kül­tür Ba­kan­lı­ğı, bu yıl 221 özel ti­yat­ro­ya 4 mil­yon 312 bin TL öde­nek ayır­dı. Des­tek­le­me­ye de­ğer gö­rü­len ti­yat­ro­la­ra im­za­la­mak­la yü­küm­lü ol­duk­la­rı bir bel­ge gön­de­ril­di. Bel­ge­ye, ‘ge­nel ah­lak ku­ral­la­rı­na uy­gun oyun ser­gi­le­me­’ şar­tı kon­du. Ak­si hal­de ve­ri­len yar­dım fai­ziy­le ge­ri ala­na­cak. AK­P’­nin bu da­yat­ma­sı­nı ti­yat­ro pat­ro­nu, ti­yat­ro ya­za­rı, yö­net­men ve oyun­cu Ne­dim Sa­ban, Türk Ti­yat­ro­su’­nun ya­şa­dı­ğı çık­maz­la­rın ay­rın­tı­la­rıy­la birlikte açık­la­dı.

Ti­yat­ro­ka­re­’yi 22 yıl ön­ce kur­du­nuz. Ne­dim Sa­ban, Türk ti­yat­ro­su­nun ya­kın­dan ta­nı§­ğı ol­du­ğu 22 yı­lı­nı na­sıl de­ğer­len­di­rir?
Pek çok genç ta­ra­fın­dan ti­yat­ro­lar ku­rul­du. 22 se­ne ön­ce yıl­da 30-40 oyun çı­kar­ken şim­di 250-300 oyun çı­ka­rı­lı­yor. Ti­yat­ro­da kül­tür pat­la­ma­sı var ama yal­nız­laş­tı­rıl­dık, ko­şul­lar önü­müz­de dağ gi­bi bü­yü­dü.

Ti­yat­ro­nun ge­le­ce­ği na­sıl?
Ti­yat­ro yo­k e­dil­me­ye ça­lı­şı­lı­yor. Bas­kı ya­pı­lı­yor ama her za­man­ki gi­bi ayak­ta ka­la­cak­tır. Or­ta ­Çağ’­da da öy­le ol­muş. Ki­li­se ti­yat­ro­yu ya­sak­la­mış ama bak­mış ki in­san­lar as­la vaz­geç­mi­yor, o za­man ki­li­se­nin için­de bi­le ti­yat­ro­lar oluş­tu­rul­muş. Ti­yat­ro­suz top­lum ol­maz, ola­maz.

Ne­dim Bey, AKP iktidarı adeta ken­di ti­yat­ro­la­rı­nı ku­ru­yor…
Öte­ki­leş­tir­me ti­yat­ro­da da ya­şa­nı­yor. O ti­yat­ro­lar mu­ha­fa­za­kar oyun­la­ra per­de açı­yor. İyi ama Ne­cip Fa­zıl üç-beş ta­ne oyun yaz­mış. Dö­nüp do­la­nıp o oyun­la­rı mı oy­na­cak­sın? Onun öte­sin­de de si­pa­riş­le oyun yaz­dı­rıl­ma­sı çok yan­lış­tır. Oyun­lar, ya­şan­mış­lık­la­rın ürü­nü­dür. Kay­na­ğın­da acı, ıs­tı­rap, bas­kı var­dır. Is­mar­la­ma oyun ol­maz. ‘Ah­la­ki de­ğer­le­ri kol­la­yan oyun’ di­ye lan­se et­ti­ğin za­man bu di­ni de­ğer­le­re de ha­ka­ret sa­yı­lır. O inanç kül­tü­rü, bir­kaç sa­at­te oluş­tu­ru­lan oyun­lar­la an­la­tı­la­bi­lir mi? Çok yan­lış.
Kül­tür Ba­kan­lı­ğı­’nın özel ti­yat­ro­la­ra olan des­tek yar­dı­mı bu yıl ba­zı ti­yat­ro­la­ra ve­ril­me­di…
Bu yıl 20’ye ya­kın ti­yat­ro­ya key­fi ola­rak des­tek yar­dı­mı ve­ril­me­di. 22 yıl­dır alı­yor­dum ama bu yıl ben de des­tek yar­dı­mı lis­te­si­nin dı­şın­da kal­dım. Yar­dım alan­lar ve al­ma­yan­lar var. Kı­sa­ca­sı ti­yat­ro­da­ki öte­ki­leş­tir­me sü­rü­yor. Ko­mis­yon top­la­nı­yor, ka­rar ve­ri­le­cek, ‘Ha­yı­r’ di­yor­lar, ‘Siz de­ğil, ra­kam­la­rı Ba­kan Bey be­lir­le­ye­cek.’ Ko­mis­yon 1 Eki­m’­de top­la­nı­yor, ka­rar 15 Ka­sı­m’­da ve­ri­li­yor. Bu süre içinde bü­tün ti­yat­ro­lar mer­cek al­tı­na alı­nı­yor, oyun­lar in­ce­le­ni­yor, in­san­la­rın özel ha­yat­la­rı­na ba­kı­lı­yor. Kim­ler ce­za­lan­dı­rı­la­cak­sa, Ba­kan Bey on­la­rın lis­te­de­ki isim­le­ri­nin ya­nı­na sı­fır pu­an ve­ri­yor.

Des­tek yar­dı­mı ala­ma­yan­lar ara­sın­da kim­ler var?
Ha­luk Bil­gi­ner, Em­re Kı­nay, An­ka­ra Sa­nat Ti­yat­ro­su, Dost­lar Ti­yat­ro­su, Yi­ğit Berk­de­mir, Fer­han Şen­soy, Le­vent Kır­ca… Ben de ala­ma­dım ve üs­te­lik si­ya­si oyun­lar da sah­ne­le­mi­yo­rum.

Özel ti­yat­ro­la­ra gön­de­ri­len pro­to­ko­le ne di­yor­su­nuz?
Ba­kan­lı­ğın gön­der­di­ği pro­to­kol tam bir re­za­let. Hü­kü­met, ah­lak bek­çi­li­ği yap­mak­ta­dır. Öne sü­rü­len bu pro­to­kol, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Ana­ya­sa­sı­’na ay­kı­rı­dır. Sa­nat­çı­sı­na şan­taj ya­pan bir ik­ti­dar­la kar­şı kar­şı­ya­yız. Ar­ka­daş­la­rım şim­di bu pro­to­ko­lü im­za­la­ma ko­nu­sun­da te­red­düt için­de. Hü­kü­met açık­ça, ‘Pa­ra­nı­zı ben ve­ri­yo­rum, be­nim onay­la­ya­ca­ğım oyun­la­rı oy­na­ya­bi­lir­si­n’ de­mek­te­dir. Sa­na­tı ve sa­nat­çı­yı mağ­dur eden­le­ri ta­rih af­fet­me­ye­cek.

Bu yaşanan ina­nıl­maz bir olay…

Yük­sel Bey, ya­kın bir ge­le­cek­te, baş­ka şey­ler de ola­bi­lir. Di­ye­lim ki ban­ka kre­di­si için baş­vur­du­nuz ve pa­ra alır­ken ban­ka eli­ni­ze şöy­le bir 14’ün­cü mad­de tu­tuş­tu­ra­bi­lir: ‘Bi­zim par­ti­ye oy ver­mez­sen, pa­ra­yı fai­ziy­le ge­ri alı­rız ona gö­re.’

Di­zi fur­ya­sı­na ne di­yor­su­nuz?
Haf­ta­da 80-90 ta­ne di­zi ya­yın­la­nı­yor. Hal­ka ha­bi­re ma­sal an­la­tı­lı­yor. El­bet­te te­le­viz­yon müt­hiş bir güç ama ay­nı za­man­da da ze­hir. Ak­şam üst üs­te ek­ran­da üç ma­sal ye­miş olan adam, er­te­si gün ha­yat pa­ha­lı­lı­ğıy­la il­gi­le­ne­mi­yor. Af­yon yut­muş gi­bi do­la­şı­yor.

Tiyatro kariyerimde böyle bir baskıyı hiç görmedim!

Ödenek alamadığınız için ekonomik sıkıntı çekecek misiniz?
Elbete… 80-90 kişi benim tiyatromdan ekmek yiyor. İster istemez maaşlı 50 arkadaşımın işine son vereceğim. Bütün bunların sorumlusu hükümet olacak. Ayrıca o para Tayyip Bey’in cebinden çıkmıyor, vatandaşın ödediği vergi o. Ben her iktidara muhalefet yaptım, hep halkın yanında oldum. Tiyatro kariyerimde hiçbir dönemde böyle baskı görmedim.
Bu baskıya, 12 Eylül İhtilali’ni örnek gösterenler var…
Askeri yönetim yıllarında sansürün adı vardı. Asker giderdi, ‘Bu oyunun şu sahneleri sakıncalı’ derdi. Şimdi doğrudan doğruya ötekileştiriyor, dışlıyor seni.

Sözcü

Paylaş.

Yorumlar kapatıldı.