Ünal Livaneli’nin tiyatroya gitmek isteyen engellilerin yaşadıkları sıkıntıları konu alan yazısını yayınlıyoruz.
Tiyatroya gitmek isteyen engellilerin sıkıntıları evden çıktıktan sonra başlıyor. Devlet Tiyatroları’na bağlı pek çok sahnede engelli rampası yok. Bazı sahnelerde ise engellilerin oyun izleyebileceği uygun yerler ayrılmamış. Nurcan Tanrıverdi, “Refakatçi olsa bile üçüncü kişiden yardım almadan salona giremiyorum.” diyor.
Türkiye’de yaşayan yaklaşık 9 milyon engelli vatandaş, türlü zorluklarla mücadele ediyor. 5378 sayılı Engelliler Hakkındaki Kanun, 2005 yılında çıktı. Ancak kamu kurumları, aradan 10 yıl geçmesine rağmen birçok şehirde toplu taşıma araçlarını, hizmet binalarını ve sokakları kanunun öngördüğü şekilde engellilerin erişimine uygun hale getiremedi. Bu yüzden engelliler, diğer alanlarda olduğu gibi sanat etkinliklerinden yararlanmak istediklerinde de çeşitli güçlükler yaşıyor. Ankara’da Devlet Tiyatroları’na (DT) bağlı Akün, Şinasi, Küçük Tiyatro, Oda Tiyatrosu, Stüdyo Sahne, Tatbikat Sahnesi, Ziraat Sahnesi, İstanbul’da Küçük Sahne, Üsküdar Tekel Sahnesi ve Stüdyo Sahne, Cevahir 1, Cevahir 2 gibi salonlar, engellilerin erişimine uygun değil. Engelli rampası bulunmadığı için tekerlekli sandalye ile gelenler, başkalarının yardımı olmadan salona ulaşamıyor. Bazı sahnelerde ise engellilerin oyun izleyebileceği uygun yerler ayrılmamış. Onlara göre biraz daha iyi durumda olan Ankara Altındağ Tiyatrosu, Büyük Tiyatro, Cüneyt Gökçer Sahnesi, İrfan Şahinbaş Sahnesi’nde de refakatçisi olmayan engelliler yine çeşitli güçlükler yaşıyor. Otobüste, metroda ya da tiyatro salonunda yollarına çıkan engeller, onları tiyatroya gittiğine pişman ediyor ve ‘bir daha gelmem’ dedirtiyor.
ZORLUKLAR, ENGELLİLERİ SANATTAN SOĞUTUYOR
Tiyatroya gitmek isteyen engellilerin sıkıntıları evden çıktıktan sonra başlıyor. Öncelikle engelli rampası bulunan otobüsleri uzun süre beklemeleri gerekiyor. Otobüsler tiyatro salonunun tam önünde indirmediği için epey bir mesafeyi kendileri gitmek zorunda kalıyorlar. Metro duraklarındaki asansörlerin çoğunun çalışması da ayrı bir sorun kaynağı. Ankara’da yaşayan tiyatro tutkunu engelli Nurcan Tanrıverdi, “Tekerlekli sandalye ile gidiyorum. Yanımda bir refakatçi olsa bile üçüncü kişiden yardım almadan salona giremiyorum.” diyor.
ENGELLİ GİŞEYE GİDİNCEYE KADAR BİLET TÜKENİYOR
DT, engellilerin kültür-sanat faaliyetlerinden istifade etmesi ve sosyal hayata adapte olması için ücretsiz bilet imkânı sunuyor. Ancak engelliler, kartlarını göstererek edinebildikleri ücretsiz biletleri sadece DT gişelerinden alabiliyor. Bu sebeple bilet satış zamanlarını takip edip, oyuna gitmeden önce ikinci bir yolculuğun zorluklarını göğüslemeleri gerekiyor. Gişeye gidinceye kadar biletlerin tükendiğini, bu sebeple sevdiği oyunları izleyemediğini dile getiren Tanrıverdi, beklentisini ise şu sözlerle dile getiriyor: “Engelliler ücretsiz biletlerini internetten alabilmeli. Tiyatro binalarına rampalar yapılmalı ve salonlarda engellilerin izleyebileceği koltuklar ayrılmalı.
Tiyatroya gidecek engelliye servis yok
Eğitimde Görme Engelliler Derneği Başkanı Emre Taşgın, önceliklerinin ücretsiz bilet değil, yol, ulaşım aracı ve salonların engellilerin erişimine uygun hale getirilmesi olduğunu belirtiyor. Taşgın, birçok tiyatro ve sinema salonunda engellilere uygun lavabolar bulunmamasından dert yanıyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi, engellileri asansörlü araçla hastanelere taşıyor. Tiyatro ya da sinemaya gitmek isteyen engelliler ise bu hizmetten yararlanamıyor. Bu durum engellerin sosyal ve kültürel etkinliklerden yararlanmasına mani oluyor.
