Soprano Pervin Çakar’ın Hedefi Mem û Zîn’i Operaya Uyarlamak

Pinterest LinkedIn Tumblr +

[Bircan DEĞİRMENCİ’nin GazeteDuvar’da yayınlanan Soprano Pervin Çakar hakkındaki yazısını paylaşıyoruz.]

Dünyaca ünlü Kürt opera sanatçısı Pervin Çakar’ın sanat yaşamında Roboski dönüm noktası olmuş. Katliamın ardından kendini Kürt halkına adamak isteyen ve Kürtçe opera yapmaya karar veren Pervin Çakar’ın önüne hemen Türkiye gerçekliği çıkmış; iptal edilen konserler, ‘bunu senden beklemezdik’ çıkışları… “Vicdanımla baş edebilmiş olsaydım belki bir takım şeylere ulaşmış olacaktım ama kendim olmayı tercih ettim” diyen Pervin Çakar’ın şimdi önüne koyduğu hedef ise Ehmedê Xane’nin Mem û Zîn adlı eserini operaya uyarlamak. Bunun için sponsor arayışı devam ediyor.

2011 yılı, aralık ayının son günleri. İtalyan zenginlerin kış tatilini geçirmek için geldikleri Alp Dağlarının güneyinde bulunan Dolomitler bölgesindeki Cortina D’Ampezzo şehri o yıl yine turist akınına uğramıştı. Pavarotti Vakfı’nın düzenlediği konser için buradaydı. Titizlikle provalarını yapmasına ve onlarca kez seyirci karşısına çıkmasına rağmen her zaman olduğu gibi sahne onu heyecanlandırıyordu.

Opera salonunu dolduran seçkin dinleyici; konforlu koltuklardaki yerlerini almış, onu bekliyordu. Az sonra sahnede kırmızı kıyafeti, tepesinde topladığı kumral saçlarıyla ışıl ışıl parlayan bir yıldız gibi belirdi. Bütün gözler ona çevrilirken o gözlerini kapatıp müziğin ritmine konsantre oldu.. Orkestrayla birlikte Almanca, İtalyanca aryalarını söylerken nefesler tutulmuştu. Naif duruşlu, narin bedeni sahnede adeta devleşmişti. Yüzlerindeki memnuniyet tebessümüyle, huşu içerisinde dinledikten sonra kendisini ayakta alkışlayan seyirciyi selamlayarak, sahneden indi.

Bir konseri daha sorunsuz atlatmanın huzuru ve yorgunluğuyla odasına çekildi. Haberlere bakmak için interneti açtı. Sosyal medyada gezinirken dağların eteğindeki karların üzerinde battaniyeye sarılmış yatan ve başlarında kendi anadiliyle ağıtlar yakan insanların görüntüleriyle karşılaştı. Ne olduğunu anlamaya çalışması uzun sürmedi. Kilometrelerce uzaklıkta bulunan ülkesindeki bir dağ köyünde çoğunluğu çocuk 34 köylü savaş uçakları tarafından ‘terörist’ zannedilip ‘yanlışlıkla’ bombalanarak parçalanmıştı.

Gözbebekleri büyüdü, boğazı görünmeyen bir el tarafından sıkılıyor, göğüs kafesi sıkışmaya başlamış, nefes almakta zorlanıyordu. Anaların ağıdına karşılık vermek istiyordu ama az önce sahnede duvarlara çarparak çağıldayan sesi kısılmış, çıkmıyordu bir türlü. Ağlayamıyordu, gözyaşları kan damlası olarak yüreğine akıyordu. Donup kalmıştı bu dehşet karşısında.. “Neden?” sorusu kafasında yankılanıp duruyordu. Vicdanının sesini susturamıyordu. Tıpkı görevi nedeniyle gittikleri Karadeniz’de, evde Kürtçe konuşulmasını yasaklamak zorunda kalan babasının hüznünü anlamaya çalışırken yaşadığı hissiyatın benzeriydi bu.

Müzikal yolculuğunun zirvesindeyken yaşadığı bu olay sanat hayatının dönüm noktası oldu. Kimden mi söz ediyoruz? Dünyaca ünlü Kürt opera sanatçısı Pervin Çakar’dan. Bugüne nasıl mı gelmişti? Gelin hikayesine birlikte bakalım.

Babası Mazıdağlı, annesi Derikli olan Pervin Çakar 1981’de Derik’te dünyaya geldi. Öğretmen olan babasının görevi nedeniyle Karadeniz’e gittiklerinde daha bebekti. İlkokul dördüncü sınıfa kadar Karadeniz Ereğlisi, Ordu Fatsa’daki köylerde geçti çocukluğu. Allah’a, yıldızlara, gökyüzüne şiirler yazan, toprağı eşeleyip sevdiği şeyleri gömerek daha güzel şekilde yeşermesini bekleyen, hayal dünyası zengin bir çocuktu.

Kimlik kartı sorunu yaşayan her Kürt gibi babası da Mazıdağlı olmasından mütevellit sürekli sürgün edildi. Bu nedenle kaygılı ve endişeli olan babası evde Kürtçe konuşulmasını yasaklamıştı. O yüzden Kürtçe çocukluğunda duyduğu bir ses olmaktan uzak kalmıştı. 11 yaşına geldiğinde babasının tayini Erzurum ve Erzincan’dan sonra bu kez Bismil’e çıkmıştı. Sılaya geri dönmüşlerdi.

Televizyonda izlediği Barış Manço’nun boynuna asarak çaldığı enstrüman dikkatini çekmiş, onun gibi çalmayı hayal ediyordu. Babası ona sürpriz yaparak bir gün eve elinde bir orgla gelmişti. Kendi kendine melodiler çıkartmaya çalışıyor, şarkı söylüyordu. Arabesk, pop ve halk müziği dinliyordu. Hiç bilmediği opera ise aklının ucundan bile geçmiyordu. Ortaokula burada devam ederken halk müziği yarışmasına girerek, sesini ilk o zaman fark etmişti. Yarışmada birinci olduktan sonra müzik öğretmenin teşvikiyle Diyarbakır Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Bölümü’ne kaydını yaptırdı. İlk defa piyanoyla karşılaşıyordu. Enstrüman olarak viyolonsel çalıyordu. Mozart, Chopin çalan birilerini duyarak klasik müzikle tanıştı.

Okula devam ederken her yıl düzenlenen GAP Projesi kompozisyon dalında yarışmaya katıldı. “Kızımın Adı Dicle, Oğlumun Adı Fırat” başlığıyla yazdığı kompozisyonla rakiplerini geride bırakarak bölge birincisi ve Türkiye ikincisi seçildi. Yarışmayı kazandıktan sonra Ankara’ya götürmüşlerdi onu. Büyükşenir gözlerini kamaştırmıştı. Diyarbakır, Batman ve Şırnak’tan gelen ‘Doğu’unun bu başarılı çocuklarını Cumhurbaşkanlığı Köşkü’ne ve Anıtkabir’i dolaştırmaya götürmüşler, hediyeler vermişlerdi. Üç gün süren gezinin ardından bir gece düzenlenmişti. Devlet erkanından isimlerin katıldığı gecede GAP Bölge Sorumlusu Olcay Ünver müzik bölümünde okuduğunu öğrendiği Çakar’a Maria Callas’ın bir CD’sini hediye etmişti.

“CD’yi elime alınca şaşırmıştım. Maria Callas’ın kim olduğunu bilmiyordum. Ve bunu dinleyecek bir CD çalarım da yoktu. Kitaplarımın olduğu dolapta hatıra olarak saklamıştım” diyor.
Çakar, Gazi Üniversitesi Müzik Eğitimi Bölümü’nü kazanıp Ankara’ya gitti. “Şan bölümünü seçeceklerini söyleyen arkadaşlarım burada opera binası ve tiyatro salonlarının olduğunu söyledi. İlk defa gidip bir opera izledim ve büyülendim. Kesinlikle opera sanatçısı olmalıyım dedim.”

Okuldan aldığı bursla hemen bir CD çalar alarak beş yıldır kitaplarının arasında bekleyen CD’yi çıkartıp dinlemeye başladı. Defalarca başa alarak dinlediği Callas’ın sesini taklit ederek, onun gibi söylemeye çalıştı.

Derken arkadaşları Ankara Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nda Oylun Erdayı adında çok iyi bir hocanın olduğunu ve onunla tanışması gerektiğini söylediler. “Hocanın dersine gittim, en son ben kaldım. Herkes şarkılarını söyledi. Ben sabırla beklemiştim. Kimse farkımda değildi. Yorgunluktan bitap düşmüş sesim bile kısılmıştı neredeyse. Hoca bir an bir dönüp bana ‘sen kimsin?’ diye sordu. ‘Ben sesimi dinletmek için gelmiştim size. Sabahtan beri buradayım’ dedim. ‘Gel bakalım dinlet’ dedi. Dinledikten sonra çok şaşırdı ve ‘Sen kimseyle çalışıyor musun?’ diye sordu. ‘Hayır ‘dedim. ‘Senin hemen bir şeyler yapman lazım. Altı ay içerisinde sen operaya gireceksin dedi. Tarih bile verdi anlayacağınız”

2003 yılında üniversiteyi bitirip Diyarbakır’a döndü. Müzik öğretmeni olmayı kesinlikle istemiyordu. Opera sanatçısı olmayı kafasına koymuştu. Sıra ailesine bu kararı açıklamaya gelmişti. Tepki, beklediğinden daha sert oldu: “Opera nedir? Başımıza bir şey getirmeyesin. Sanatçı olmak zordur, yapamazsın” dediler.

“Ekonomik kaygıları da var tabii. Beş kardeşin en büyüğüyüm ve babam tek maaşla bizleri okutmaya çalışıyordu. Ben ağlayarak babamı ikna etmesi için hocamı aradım. Opera hocam babamı aradı ve konuştu. Babam tam tersi bir tavır sergileyerek, ‘tabii ki yapabilir, gidebilir’ diyerek şaşırttı beni. Çok bozulmuştum. Bir gün hocam arayarak, Mersin Operası’nın açacağı sınava girmemi istedi. Gittim sınavları kazandım. Söylediğim aryalar beğenildi. Mersin’de yapamayacağımı ve Ankara’ya gitmek istediğimi söyledim. Hep büyük düşünüyordum. Şimdi olsa mesela daha küçük adımlar atmayı isterdim. Yine büyük düşünüyorum bazen ama şöyle küçük bir adım olsun daha sonra büyüğüne giderim diyorum. Daha dikkatli davranmaya çalışıyorum. O zamanki aklım o cesaretim, o havalı halim aklıma geliyor. Ne çok kibirliymişim. Allah’ım nasıl böyle bir şey yapmışım diyorum. Hayatta yapamazdım şu an olsaydı. Deli cesareti vardı bende.”

ANKARA’DA ZOR ZAMANLAR

Ve Ankara günleri başladı. Ankara’da kaldığı süre içerisinde hiç kendi evi olmadı. Yedi ayrı arkadaşının evinde kaldı. Bu da onu çok zorluyordu. “Hep başkalarının yanında kalıyordum. Aldığım maaş çok azdı. Yevmiyeliydi. Devlet Operası’nda figüranlık yapıyordum. Para yetişmiyordu. Kadrolu değilim, koroda söylüyorum. Solo söylemek istiyordum, hayallerim vardı. Bununla ilgili çok yalnız kaldım ve bunlar beni tabii ki zorladı.” Ankara’da kötü koşullarda geçen bir yılı sponsor arayışı içerisinde geçmişti. Çünkü Viyana’daki bir yarışmaya katılmak istiyordu. O dönem Doğu’dan gelen ve operayla uğraşan insanlar çok az olduğundan gazeteler sürekli olarak onunla röportaj yapmak istiyordu.

İTALYA’NIN ALTIN SESİ

Sonra İtalyan bir opera menajeri Giuseppe de Spirito Ankara’ya gelir. Bale bölümünde herkes sesini dinletmeye çalışırken tiyatroda büyük bir hengame. Pervin de koro bölümünde sesinin düzgün çıkması için durmaksızın şarkı söylüyor. Yine en sona kalmıştır. Menajerin yanına giderek sesini dinleteceğini söyler. Ağzından sadece bir cümle çıkmışken adam, “Tamam, dur!” diyerek, aryayı bitirmesine izin vermez. “Bugün kaç kez söyledin. Ben senin sesini dışarıdan dinledim. Bu sesle ilgileneceğim, haberleşelim” deyince Çakar, sevinçten havalara uçar. Mailleşmeye başlarlar.

Sponsor arayışlarını sürdüren Çakar, Ankara’daki seçmeleri geçerek, ülkeyi temsil etmek üzere Viyana’daki Hans Gabor Belvedere Opera Yarışması’na katılmaya hak kazanır. Diyarbakır’a gelerek, dönemin belediye başkanı Osman Baydemir’i ziyaret eden Pervin’e Baydemir destek olur.

“Baydemir’e gerçekten minnettarım. Yıllar sonra Perugia’da karşılaştık. Sanat yaşamımı sürdürmem için beni Diyarbakır’a davet etti ama ben dönmeyi düşünmüyordum. Burada eğitim alıyor ve uluslararası alanda kendimi göstermek istiyordum”.

Babasından dolayı edindiği yeşil pasaportunun faydasını ilk kez görür. Hemen bileti alınır ve İtalya’ya gider. De Spirito onu Floransa’da bir kaç tiyatroya dinletir. Opera otoritelerinin ortak kanısı Çakar’ın altın bir sese sahip olduğudur. De Spirito ona “Senin mutlaka İtalya’da olman lazım”der. Çakar hiç düşünmeden tamam diye yanıt verir.

“Tamam dedim ama nasıl yapacağımı bilmiyorum, para yok pul yok. Burs lazım, sponsor lazım.”

Aklında deli sorular, kafasında hayallerle Diyarbakır’a geri döner. Sponsor arayışını ona her zaman destek olan edebiyat öğretmeniyle paylaşır. Öğretmeni elinden tuttuğu gibi soluğu Büyükşehir Belediyesi’nde kültür danışmanlığı yapan Şeyhmus Diken’in odasında alır. “Buna iyi bak. Bu, yüzyılda bir gelebilecek bir soprano. Buranın sanatçısı ve buna yardım edeceksiniz” diye sözler dökülür öğretmenin ağzından. Çakar, şaşkınlıkla olan biteni izlerken Şeyhmus Diken, hemen telefonu eline alır, aradığı kişiye durumu izah eder. Telefonun diğer ucundaki sesin sahibi ise Osman Kavala’dır. Aradan birkaç hafta geçer ve İtalyan Kültür Merkezi yetkilisi olan biri Pervin’i arayarak burs vereceklerini söyler.

Yazının devamını okumak için tıklayınız

GazeteDuvar

Paylaş.

Yorumlar kapatıldı.