Metin Boran
Nobel Edebiyat Ödülü Sahibi Yazar ve Tiyatro İnsanı Dario Fo’nun en fazla sahnelenen oyunları arasında yer alan “Ödenmeyecek, Ödemiyoruz!” adlı oyunu, bu defa farklı bir yorumla Cihangir Atölye Sahnesinde seyirciyle buluşuyor. Füsun Demirel’in çevirisi ile sahnelenen oyunun yönetmeni ise aynı zamanda topluluğun Muhammet Uzuner ile birlikte kurucusu olan Arzu Gamze Kılınç.
Cihangir Atölye Sahnesi, (CAS) tiyatro ortamına nitelikli oyuncu yetiştirmek ve yanı sıra yerli ve yabancı yazarlardan oyunlar sahnelemek üzere 2017 yılında kuruldu. Tiyatro anlayışlarını “Tiyatro, kendi kaynaklarından beslenmelidir” anlayışı üzerine oluşturan topluluk, sezona üç farklı oyunla merhaba diyor. CAS, geçtiğimiz sezon seyircisinden büyük beğeni alan Kıvanç Kılınç’ın yazdığı Raif İle Letafet ile birlikte Peter Weiss’den Salozun Mavalı ve Dario Fo’nun Ödenmeyecek, Ödemiyoruz! adlı oyunları ile seyircisine üç seçenek sunuyor.
Ödenmeyecek, Ödemiyoruz! İtalyan Oyun Yazarı Dario Fo’nun ’70’li yıllarda halk tiyatrosu üslubu ile kaleme aldığı toplumsal içerikli seyirlik bir oyun. Nobel Ödüllü Yazar Dario Fo oyununda İtalya’da bir işçi mahallesinde iki yoksul ailenin içinde bulunduğu sıkıntılı durum üzerinden sınıf mücadelesi ve örgütlenme konularına eleştirel bir yaklaşım getiriyor. Yoksulluk içinde yaşayan mahalle halkından birkaç kadın alışveriş yapmak üzere bir markete girerler; her şey çok pahalıdır, kadınlar aldıklarının ya yarı fiyatını öderler ya da ödemeden aldıklarına el koyarlar ve evlerine dönerler. Sonrasında ise mahalle karışır. Çünkü polis mahalleyi kuşatmış ve evlere baskın yapmaya başlamıştır. Olaylar bu minvalde devam ederken komedi başlar. Her iki ailenin kadın ve erkekleri kendi gerçeklerini konuşmaya başlarlar. Erkekler işyerlerindeki işçilerin mücadele içindeki ciddiyetsiz, lumpen ve fanatik tavırları ile birlikte sendikanın duyarsız ve kalleş tutumunun mücadeleye zarar verdiği gerçeği üzerinden tartışarak sınıf mücadelesinin içinde bulunduğu durumu ortaya koyarlar. Kadınlar ise içinde bulundukları yoksulluğu aşmak için çeşitli çareler düşünür ve bu anlamda politik olmayan bir mücadelenin içinde kendilerini bulurlar.
Yazdıkları ve sahnelediği oyunlarla, politik tiyatro etkinliğinde adından uzun yıllar söz ettiren Dario Fo, Ödenmeyecek Ödemiyoruz oyununda en başta politik bir komedi yazmayı amaç edindiği anlaşılmış olsa da oyunun yönsemesinde amaç bakımından sıkıntılı bir durum ortaya çıkıyor. Örneğin oyunun hiçbir yerinde yoksulluğa karşı örgütlenme ve birlikte mücadele gibi bir önerme geçmiyor. Ancak Arzu Gamze Kılınç’ın özenli ve tutarlı reji yorumunda, işçilerin ve yoksulların içinde bulunduğu gerçeklik nesnel bir yaklaşımla sahneye taşınarak seyirci, “Örgütlenmeyi yeniden düşünmek” üzerine başka bir mecraya davet ediliyor. Kılınç oyunu sahnelerken en başta, yazarın konusunu, üslup ve biçimini doğru bir yaklaşımla değerlendirerek, yazarın tarzı ile kendi düşünce dünyasını ve reji anlayışını nesnel bir yaklaşımla buluşturarak seyirlik bir oyundan düşünce derinliği ağır basan bir sahneleme tarzını ortaya koymuş.
Ödenmeyecek Ödemiyoruz, Oyuncu Füsun Demirel’in dilimize çevirerek tiyatro literatürüne kazandırdığı bir oyun. Çeviri anlaşılır ve Türkçenin bütün anlatım özelliklerine sahip. Oyunda Osman Özcan’ın göstermeci sahne tasarımı sahici bir işleve sahip. Onur Alagöz’ün ışık tasarımı ise anlatımın önemli bir unsuru olmuş. Oyunda Serpil Göral, Kıvanç Kılınç, Ece Güzel, İlker Yiğen ve Onur Alagöz duygu, düşünce ve tavırlarındaki akılcı yorumları ve performansları ile göz dolduruyorlar ve tam bir takım oyunu ortaya koyuyorlar.
“Ödenmeyecek, Ödemiyoruz” Cihangir Atölye Sahnesinde doğru reji yorumu, ölçülü ve özenli oyunculuk anlayışının buluşmasıyla akıl karışıklığından uzak, görsel anlatımı güçlü seyirlik bir politik komedi olmuş. Emeği geçen herkese teşekkürler.
