Mimesis Haber / iDANS Festivali Ekim’den Mayıs’a, Avrupa’dan Asya’nın en doğusuna uzanıyor!
iDANS Uluslararası Çağdaş Dans ve Performans Festivali, 2007’den beri her Ekim ayında bir aya zor sığan kapsamlı bir programla karşımıza çıkıyordu. Daha dördüncü festivalde 21 ülkeden 154 sanatçının katılımıyla 41 proje göstererek, İstanbul festivalleri arasında yurtdışından davetli sanatçı sayısı rekoru kırmıştı. Bu yıl festivali düzenleyen Bimeras iDANS’ı Ekim 2012’den Mayıs 2013’e kadar bütün sezona yayma kararı aldı. iDANS bir kez daha çağdaş dansın çok çeşitli ifadelerini sunmakla kalmayacak; aynı zamanda tiyatro ve disiplinler ötesi performans sanatlarının uluslararası alandaki en yenilikçi örneklerini de ön plana çıkaracak.
iDANS’ın yaptığı açıklamaya göre iDANS’ı genişletme kararı festival için yeterli sayıda mekân bulma zorluğuyla baş etme sürecinde oluştu. İstanbul’da her zaman resmi sanat kurumları, mekân tahsislerinde bağımsız girişimlere göre imtiyazlı konumda bulunuyorlar. Son olarak Beşiktaş Belediyesi Fulya Sanat Merkezi, iDANS için ayrılmış tarihleri onun yerine Devlet Opera ve Balesi’ne verince, iDANS yöneticileri zorlukları yeni başarılara vesile yapmak anlayışıyla, festivali büyütme ve programı daha da zenginleştirme kararı aldılar. Bu gelişme aynı zamanda, bu yıl iDANS’ın Avrupa Birliği Kültür Programı’nın prestijli desteğine Türkiye’den ilk defa hak kazanan festival olmasına da denk geliyor.
Çağdaş bir İpek Yolu
iDANS 06, Doğu, Güney ve Batı Asya’yı Kuzey ve Doğu Afrika’nın yanı sıra Akdeniz ve Avrupa dünyasıyla birleştiren, Afro-Avrasya kıta parçası üzerindeki ticaret yollarını birbirine bağlayan 6500 kilometrelik tarihi kervan yolundan esinlenerek, İpek Yolu metaforu etrafında şekillenecek. Program Avrupa ve Yakın Doğu’dan tanınmış ve yetişmekte olan sanatçıların eserlerinin yanı sıra, Doğu ve Güneydoğu Asya’dan da çağdaş sahne sanatlarını sergileyecek ve farklı hareket biçimlerinin ve ifadelerin göçü, evrimi ve karşılıklı etkileşimini keşfe çıkacaktır.
İnsanoğlu “ulus” ve “pasaport” kelimelerini icat etmeden evvel de son derece devingendi ve kıtaları aşan mesafelerde ticaretle uğraşmaktaydı. Ekolojik, ekonomik veya ruhani ihtiyaçlar nedeniyle gerçekleşen maddi ürünlerin ticareti aynı zamanda ideolojilerin, dinlerin, inançların, estetik bilgi birikiminin, hareketlerin ve jestlerin de alışverişini ve melezleşmesine yol açtı. iDANS altıncı sürümünde çağdaş dans alanındaki çok çeşitli sanatsal yaklaşımları bir araya getirerek alanın zenginliğini ve heterojenliğini vurgulamayı, ve dansın çağdaş İpek Yolu’nun izini sürmek üzere zaman ve mekân içinde hareketlerin dönüşümüne dikkat çekmeyi hedefliyor.
iDANS 06 kapsamındaki etkinlikler, isimlerini ve özelliklerini İpek Yolu boyunca alınıp satılan emtiadan alan farklı bölümlerde toplandı. Bu alt başlıklar “Cevherler”, “Baharatlar”, “İpek” ve “Kağıt” olarak belirlendi. “Cevherler”, Belçika’dan Anne Teresa de Keersmaeker, Almanya’dan Rimini Protokoll, Japonya’dan Saburo Teshigawara gibi tanınmış sanatçıların çağdaş dans ve tiyatro eserlerini içeriyor. “Baharatlar”, İngiltere’den Aakash Odedra, Norveç ve Arjantin’den Anne-Linn Akselsen & Adrián Minkowitz gibi birçok genç sanatçının oldukça kışkırtıcı, keskin ve lezzetli işleriyle tanıştıracak ve P.A.R.T.S.’ın en yeni mezunlarının taptaze gösterileriyle birlikte çağdaş dansın bir sonraki jenerasyonundan haberler getirecek. “İpek”, Pekin’den Tao Dans Tiyatrosu ve Tokyo’dan Toshiki Okada gibi sanatçıları sunuyor. “Kağıt” bölümüyse iDANS’ın bilgi üretimi ve takasına yönelik projelerini kapsıyor: Muhtelif panel ve sunumlara ilaveten, “Kritik Çaba Türkiye 2012” ve “Eğitmenleri Eğitmek” bu kapsamda gerçekleşecek.
Festival programı canlı performansların, iDANS’ın kendi ortak yapımlarının, film gösterimleri, konuşmalar ve bir fotoğraf sergisinin de yer aldığı çok sayıda etkinlik sunuyor. iDANS 06 bunların yanı sıra, çağdaş gösteri sanatları alanının profesyonelleşmesine yönelik iki de eğitim ve kapasite geliştirme programına ev sahipliği yapacak.
Eğitim ve Kapasite Geliştirme Programları
Kritik Çaba Türkiye:
Avrupa Birliği’nin desteklediği Jardin d’Europe ağının, 2010 yılında, iDANS’la ortaklaşa gerçekleştirdiği uluslararası sahne sanatları yazarlığı ve gazeteciliği atölyesi “Critical Endeavour” yerel versiyonu “Kritik Çaba Türkiye”, 2011 yılında iDANS 05 kapsamında Türkiye’den katılımcılarla düzenlendi. Çağdaş dans ve performans sanatları yazarlığında uzmanlaşmakta olanlara yönelik bir eğitim ve kapasite geliştirme projesi olan program bu yıl da gerçekleşiyor. Kritik Çaba sahne sanatları alanındaki eleştirel pratiklerin sorun, sorumluluk ve sorgularıyla yüzleşen bir yazın kültürünün gelişimine katkıda bulunmayı hedefliyor. Aynı zamanda iDANS’ın misafir yazarlık programı olan Kritik Çaba’ya katılacak 15 kişi açık bir çağrıyla belirlenecek. Katılımcılar festival boyunca tüm etkinlik ve performansları takip ederek, bunlar hakkında Türkçe ve İngilizce hazırlayacakları değerlendirmelerini, eleştirilerini, söyleşi, makale ve denemelerini festival blogu idansblog.org üzerinden yayımlayacaklar.
Eğitmenleri Eğitmek:
iDANS, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Modern Dans Bölümü işbirliğiyle 20, 21 Ekim tarihlerinde “Çağdaş Dans Eğitiminde Alternatif Pedagojiler ve Modeller” adı altında oturumlar dizisi düzenliyor. Bu program, Jardin d’Europe Ağı partnerleri tarafından ortak olarak tasarlanıp uygulanan ve Avrupa Komisyonu’ndan mali destek alan “Eğitmenleri Eğitmek” dizisinin bir ayağını meydana getirecek.
Fotoğraf Sergisi
iDANS’ın programındaki ilk fotoğraf sergisi ünlü fotoğraf sanatçısı Peggy Jarrell Kaplan’ın imzasını taşıyor. Kaplan, bizi çağdaş dansın yaratıcılarının “yüzleri” aracılığıyla dans tarihinde analog bir seyahate çıkarıyor. Koreografların Portreleri: Beden’den Yüz’e sergisi 4-9 Ekim tarihleri arasında Haliç Kongre Merkezi’nde, 13-23 Ekim tarihleri arasında garajistanbul’da görülebilir.
iKEDi Sosyal Yaratıcılık projesine devam!
2010 yılında Avusturyalı tiyatro yönetmeni Airan Berg ve Güney Afrikalı tasarımcı Roger Titley’in iDANS için hazırladıkları iKEDi 28 mahalleyi dolaşmış, 2011 yılında ise İstanbul’un kenarda kalmış mahallelerinin ilkokullarına konuk olmuştu. Bu yıl 1 Eylül – 7 Ekim tarihleri arasında dev kediler tekrar İstanbul sokaklarında yollara düşerken, her yaştan İstanbullu yaratıcılığın keyfini paylaşmak için iKEDi atölyelerinde buluşacak. Ayrıntılı program www.ikedi.info sitesinde.
iDANS 06 Gösterilerinden Seçmeler (ayrıntılı bilgiler www.idans.info sitesinde bulunabilir)
Cevherler
Kim Ne Dans Ediyor?
Anne Teresa De Keersmaeker (ATDK), iDANS sahnesine geri dönüyor! Sanatçı bu sefer Rosas danst Rosas (Rosas Rosas’ı dans ediyor) adlı çağdaş dans tarihinde bir çığır açmış koreografisiyle festivale konuk oluyor. Koreografın 2011 yılında iDANS 05 kapsamında sergilediği Fase (Faz), 1982 yılında dans dünyasında bir dönüm noktası haline gelmişti. De Keersmaeker’in etkileyici kompozisyonu , 1983’teki ilk sunumundan sonra inanılmaz bir başarı elde etmiş ve Rosas Topluluğu’nun doğmasına vesile olmuştu. Dünyanın çeşitli yerlerinde sayısız defa icra edilen gösteri bir klasiğe dönüştü; yaratıldığından bu yana geçen 29 yıl içinde yeni dansçı grupları tarafından tekrar tekrar öğrenildi. 1997 yılında Thierry De Mey (2009’da Light Music/Hafif Müzik ile iDANS 02’de yer almıştı) çeşitli kadro ve jenerasyonları bir araya getirerek eser hakkında bir film hazırladı. Anne Teresa De Keersmaeker, kendisi 29 yıl sonra üçüncü jenerasyondan üç kişiyle beraber dans etmek üzere sahnedeki yerini alıyor. Bu eser, aynı zamanda “yazar hakları” ve “koreografi intihali” meseleleri hakkında yakın zamanda cereyan eden bir tartışmaya konu oldu. Bu hadise de avangard sanatla popüler kültür arasındaki ilginç bir karşılaşmaya işaret ediyor.
Rosas/Anne Teresa De Keersmaeker – Rosas danst Rosas| Mayıs 2013
Müezzinler Tiyatroya Çağırıyor!
Rimini Protokoll’e ait, “yeni belgesel tiyatro”nun en başarılı örneklerinden Radio Muezzin (Radyo Müezzin), Kahireli dört müezzinin hayatlarına bir pencere açarak merkezileşme ve mekanikleşme sürecinde maneviyat emekçilerinin de nasıl güvencesizleşen çalışma koşullarına uymak zorunda bırakıldığını son derece dokunaklı ve insani bir şekilde gözler önüne seriyor. Eser Avignon Festivali dahil, Avrupa’nın birçok ünlü festivalinden sonra ilk defa çoğunluğu müslüman bir ülkede sergilenecek.
Stefan Kaegi (Rimini Protokoll) – Radio Muezzin | 4/5.10.2012 | Haliç Kongre Merkezi | 20:00
Saplantılar
Dünyaca ünlü Japon koreograf Saburo Teshigawara’nın yarattığı Obsession (Saplantı), bizzat Teshigawara ve bir o kadar büyüleyici olan dansçı Rihoko Sato tarafından yorumlanıyor. Senaryosunu Luis Buñuel ile Salvador Dali’nin yazdığı Endülüs Köpeği (Un Chien Andalou) adlı gerçeküstücü bir kısa filmden ilham alan Obsession’da, imkânsız tutkuların ve iç çatışmaların bedenleştiği etkileyici bir düet gelişiyor.
Saburo Teshigawara – Obsession | 9.10.2012 | Haliç Kongre Merkezi | 20.00
Baharatlar
Yükselen Odedra
Britanyalı Güney Asya Dansı’nın yeni yıldızı olarak görülen Aakash Odedra’nın icra ettiği Rising (Yükseliş), yeni bir kişisel dil yaratmak için farklı süreçleri ve estetikleri keşfe çıkıyor. Bu dans akşamında, Akram Khan, Russell Maliphant ve Sidi Larbi Cherkaoui gibi uluslararası üne sahip koreografların yarattığı parçaların yanında Odedra’nın kendi ürettiği bir eser de var.
Aakash Odedra – Rising | 06.10.2012 |Haliç Kongre Merkezi | 20:00
Oyuna Var Mısınız?
iDANS’ın bu seneki ortak yapımlarından biri olan Dry Act # 2: South Domino, bir ülkenin temel kültürel değerlerinden sayılan oyunlar hakkında; örneğin, Türkiye için Tavla, Arjantin için Truko veya Çin Halk Cumhuriyeti için Çin Satrancı gibi. Sanatçılar, oyunlar aracılığıyla sosyal etkileşimi, karar alma ve rekabet etme mekanizmalarını inceliyor, ve bu tür oyunların nasıl hem metafor hem de bilfiil etkileşimi sağlayan yapılar olarak görülebileceğini ortaya koyuyorlar.
Anne-Linn Akselsen & Adrián Minkowitz – Dry Act #2 South Domino (İlk Gösterim) | 12.10.2012 | MSGSÜ Bomonti Yerleşkesi Şebnem Selışık Aksan Sahnesi | 20:00
Gelecekten Haberler
Her iki yılda bir, Avrupa’nın en başarılı dans okulu PARTS’dan yetişen yeni bir alay koreograf Avrupa turnesine çıkıyor. Ümit vaat eden bu koreografları iDANS durağında yakalayın, dans alanındaki en son gelişmeleri es geçmeyin!
P.A.R.T.S – “New Works” | Program 1: 19.10.2012; Program 2: 20.10.2012 | MSGSÜ Bomonti Yerleşkesi Şebnem Selışık Aksan Sahnesi | 20:00
İpek
Çin Yapımı Minimalizm
Çin’den son yıllarda çağdaş dans alanında en öne çıkan isim, koreograf ve TAO Dans Tiyatrosu’nun kurucusu Tao Ye, hareketin saflığını ve bedenin kullanılmamış olanaklarını araştırıyor. Üç parçadan oluşan Weight x 3 (Ağırlık x 3)’in iki bölümü minimalist müziğin kurucusu Steve Reich’ın bestelediği müzik eşliğinde icra edilirken; bu performansı takip eden 2, Çinli folk-rock müzisyeni Xiao He’nin yarattığı ses evreniyle bütünleşen bir düet.
TAO Dance Theater- Weight x 3 ve 2 | Mayıs 2013
Ne dedin sen şimdi?
Birbiriyle alakalı üç kısa oyundan oluşan bu eserde, iletişim hiç de cam gibi pürüzsüz değil: Kelimeler jestlerle uyumsuz ve her ofis çalışanı kendi kafasına göre takılıyor! Yazar ve yönetmen Toshiki Okada’nın yönettiği Tokyolu tiyatro topluluğu chelfitsch, olağanüstü mizahi bir sinizmle Japonya’da bir kuşağın “bencilliğini” tasvir ediyor.
Toshiki Okada & chelfitsch – Hot Pepper, Air Conditioner and the Farewell Speech | 23.10.2012 | garajistanbul | 20:00
Taşlı Yollara Karşı
Solo Bir İklim Zirvesi
Cry Me A River (Gözyaşların Sel Olsun), içsel ve dışsal iklim felaketleriyle ilgili bir solo. Adeta kişisel meselelerle politik davalar arasındaki kırılgan buz parçası üzerinde yürüyen bu eser, iklim değişikliği hakkındaki iletişim ve retoriğin karmaşıklığını gözler önüne seriyor. Anna Mendelssohn bu performansıyla 2011’de, Almanya’da Dietmar N. Schmidt Oyunculuk Ödülü’ne layık görüldü.
Anna Mendelssohn – Cry Me A River | 02/03.10.2012 | garajistanbul | 20:00
Bir Hafriyat Makinasıyla Mercimeği Fırına Vermek
Koreli dansçı ve koreograf Geumhyung Jeong, tutkusunun nesnesi hakkında son derece kendine has bir sunum yapıyor; bu anlatım kendi eseri hakkında bir meta-performansa dönüşüyor.
Geumhyung Jeong – Oil Pressure Vibrator | 03.10.2012 | garajistanbul | 22.00
Yalnız Yaşa, Beraber Öl
Craigslist’te bir ilan, cevap bekleyen iki kişi… Toplu intihar tahayyülleri, ölmeden önce yapılacaklar listesi, bir dava için ölme fikri… Sıradanlıkla olağanüstülük arasında sıkışmış birisinin dünyada kapladığı alana son bir bakışı. Re: Fwd: die in good company (Ynt: İlt: beraberce ölmek), politik kayıplar, dönüşüm hayalleri ve her şeyin sonuna varma düşüncesine dokunduruyor. biriken’in son performansı, bir iDANS ortak yapımı.
biriken – Re: Fwd: die in good company | 13/14.10.2012| garajistanbul| 20:00
Sıradışı Aşk
“Mekanik bir dansçı”, başka bir deyişle, bugünlerde dünyanın hemen her yerinde kentsel dönüşüm ve inşaat planlarında her şeye kadir bir imgeye tekabül eden bir kepçe, kamusal alanda alışılmadık bir pas-de-deux (ikili dans) icra ediyor.
Dominique Bouvin – Transports Exceptionnels | 20/21.10.2012 | Beşiktaş Barbaros Meydanı | İki seans: 16:00 ve 18:00
Kapanış Parçası
iDANS’ta Gösteri Devam Ediyor!
Çağdaş koreografinin en önemli ustalarından Jérôme Bel’in The Show Must Go On (Gösteri Devam Etmeli) eseri, ilk kez 2001 yılında seyirci karşısına çıktı. Geçen yıl 5. iDANS kapsamında tamamen yerel bir kadro tarafından yeniden yorumlanan bu performans, yoğun istek üzerine yine sahnede. Dansları ve dansçılarıyla olduğu kadar kavramsal önermeleriyle de iDANS Festivali’nin en kaçırılmaması gereken gösterilerinden biri.
Jérôme Bel – The Show Must Go On | Mayıs 2013
