Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1976 yılına dek süren “kültür devrimi” sürecinde özellikle baskı gören sanatçılar ülkelerini terk etmek durumunda kaldı. Başta Amerika olmak üzere dünyanın bir çok ülkesine göç eden sanatçılar ilk kez 2006 yılında biraraya gelerek Shen Yun Gösteri Sanatları Topluluğu’nu kurdu. Dün gece İstanbul’daki ilk gösterilerini gerçekleştiren Shen Yun’u izlemek için son iki gün.
Türkiye’deki ilk röportajı bianet’e veren grubun koreograflarından Vina Lee, Pekin Dans Akademisi mezunu ve Guangdong Dans Tiyatrosunun da eski baş sanatçısı.
Lee, Çin’den neden göç etmek zorunda kaldığını şu sözlerle anlatıyor:
“20 yıl önce Çin’den ayrıldım. Şu anda Amerika’da yaşıyorum. Yani kapitalist bir ülkede. Ama komünist bir ülkeden göç ettim. Ve bu iki ülkenin kültürleri arasında büyük bir uçurum var. Bir yanda çok geleneksel diğer yandan da çok modern bir kültür… Çin kültürü ‘iyi insan olmak’ gibi birçok değeri içinde barındırıyor. Ama ne yazık ki bu değerlere zarar verildi ve terk edildi. Çin kültürü saygı, sabır, uyum üzerinde durur. Ancak şu anda Çin’de bir çatışma kültürü hakim. Çin kültürü binlerce yıllık bir ‘insanlık kültürü’ aslında. Bu bize cennetten bir hediye gibi.”
“Sahnede de gerçek gelenekler tarihimizi anlatıyoruz. Ancak Çin hükümeti kendisinden önceki kültürü görmek istemiyor, reddediyor. Biz de bu binlerce yıllık kültürü sahneye taşıdığımız için Çin hükümeti bizi istemiyor. Gösterimizde kültürümüzün bir parçası olan Buda da var. Ama Çin hükümeti insanların hiçbir şeye inanmasını istemiyor. Çünkü eğer Buda’ya ya da Tanrıya inanırsan hükümet seni yok eder. Çin hükümeti insanları öldürerek, hapse atarak kontrol altında tutmak istiyor. Çünkü vatandaşların her birini kendisine karşı bir tehdit olarak görüyor. Aslında bunun için hiçbir sebep yok ama bunu yapmaya devam ediyor.”
“Ülkeme geri dönmek isterim”
“Çin hükümeti insanları önemsemiyor. Tek önemsediği güçlü olmak. Şu anda Çin’de o kadar çok seks işçiliği, hırsızlık yapmak zorunda kalan insan var ki ve hayatlarını başka türlü kazanma olanakları yok. Ama bu hükümetin umurunda bile değil. İyi bir eğitim olanağı yok, hiçbir şey yok. Onlar yalnızca güçlü olmak istiyor ve aslında ortada bir güç de yok. Ve çok korkuyorlar. Korktukları için de insanlar üzerinde baskı kuruyorlar. Bu yüzden de çoğu insan Çin’den göç etmek durumunda kaldı. Bu çok üzücü. Eğer hükümet bizi kabul ederse ya da sistem değişirse ülkeme geri dönmek istiyorum.”
“Müzisyen babamı da tarlalarda çalıştırdılar”
“Çin’de müzisyenleri, dansçıları da tarlalarda çalıştırdılar. Çünkü o dönem sanatçıysan kapitalistsin gibi düşünüyorlardı. Babam da müzisyendi ve o da tarlalarda çalıştı. Benim dans öğretmenim de çok iyi bir dansçıydı Çin’de. Çin devrimi olmadan kısa süre önce dizinin incitmesi onun için büyük bir şanstı. Çünkü dansa devam etseydi öldürülmesi kesindi.”
Shen Yun, Çin hanedanlığını sahneye taşıyor
“Kültürel bir devrim yaratmak amacıyla” 2006 yılında kurulan grup, Çin’den göç etmek durumunda kalmış Çinli sanatçıları bir araya getiriyor. Çin komünist partisi tarafından uzun yıllar önce yok edilen 5 bin yıllık geleneksel Çin sanatlarını canlandırmayı hedefleyen grubun gösterimlerine dünyanın her yerinden izleyicileri akın ediyor. Bünyesinde üç dans grubu, üç orkestra, koreografları, kompozitörleri, kostüm tasarımcıları, arka fon sanatçıları ve dans sanatlarında uzman kadro barındıran Shen Yun’u 2009 yılında 800 bin kişi izledi.
New York’taki Radio City Music Hall, Londra’daki Royal Festival Hall, Washington DC’deki Kennedy Center ve Paris’teki Kongre Merkezi gibi dünyanın en prestijli salonlarında sahne alan grup, her yıl dünya turnesine çıkıyor. Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika, Avustralya ve Asya’yı dolaşan Shen Yun’un antik Çin uygarlıklarını, General Yue Fei’nin hikayelerini anlatıyor.
Binlerce yıllık klasik Çin dansını sahneye taşıyan Shen Yun’a 40 kişiden oluşan canlı bir orkestra eşlik ediyor. Batı ve Doğu enstrümanlarıyla harmanlanan Çin müziğinin kullanıldığı gösteride, iyilik, merhamet ve cesaret temaları öne çıkıyor. Her gösteri açılış gong’uyla başlıyor. Görkemli görsel mekânların kullanıldığı gösteride, dijital olarak tasarlanan çiçekler açıyor, karlar yağıyor… Gösterinin en dikkat çekici yanlarından biri de sahnede kullanılan Tang Hanedanlığı dönemine ait kostümler.
Koreografisi her yıl değişen Shen Yun’un sanatçıları yaşadıkları ülkelerden New York’a gelerek provalarını yapıyor. Kadınların çoğunlukta olduğu grup, yaklaşık 90 kişiden oluşuyor.
Lütfi Kırdar Kongre Merkezi’nde bugün saat 15.30 ile yarın saat 20.30’da gerçekleştirilecek gösterinin biletleri için www.biletix.com adresinden bilgi alabilirsiniz. Shen Yun grubuyla ilgili merak ettikleriniz ise www.tr.shenyunperformingarts.org sitesinde.
Berivan TAPAN
