Ukrayna krizi devam ederken bazı Rus performans sanatçıları Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin aleyhinde görüş belirtiyor. Çoğu, sanat mirasına değer veren bir ülkenin saygın sanat dalları olan klasik müzik, bale ve tiyatro camiasından.
St. Petersburg doğumlu olup şimdi Avrupa’da yaşayan ünlü orkestra şefi Semyon Bychkov, Moskova’daki Tchaikovsky Konser Salonu’nda Rus Ulusal Gençlik Senfoni Orkestrası ile Haziran ayında vereceği konseri iptal etti. Bychkov Cuma günü Facebook’ta şunları paylaştı: “Son derece yetenekli genç Rus sanatçılarla birlikte çalmayı dört gözle bekliyordum, o nedenle bu çok acı bir karar. Ama mevcut koşullar altında bu kararı almamak gayriahlaki bir teslimiyet olurdu.” Gençlik orkestrası, St. Petersburg’da bulunan, Valery Gergiev yönetimindeki Mariinsky Tiyatrosu’na bağlı.
Metropolitan Operası, Putin’e destek veren sanatçılarla yollarını ayıracağını söylüyor
Şu anda Çek Filarmoni Orkestrası şefi ve müzik direktörü olan Bychkov şöyle devam ediyor: “Bu kararın arkasında yatan nedenin çok net anlaşılmasını istiyorum: Bu karar hiçbir surette orkestrayı veya halkı hedef almıyor. Rus halkının şimdi yaşadığı duygusal ıstırap, hissettiği utanç ve karşılaştığı ekonomik kayıplar gerçek. Rejim tarafından kurulan baskının hissettirdiği çaresizlik de gerçek. Bu savaşa karşı çıkma cesareti gösterenler kendi hayatlarını tehlikeye atıyorlar. Tavır gösterebilecek ve “silahlar sussun ki ölüm yerine yaşamı kutlayabilelim” diyebilecek özgürlüğe sahip olan bizlere ihtiyaçları var.”
Çek Filarmoni Orkestrası’nın web sitesinde yayınlanan uzun açıklamada ise Bychkov şunları dile getiriyor: “Kötülüğün karşısındaki sessizlik, kötülüğün suç ortağı olur ve sonunda onun dengi haline gelir… Bugün sessiz kalmak, vicdanımıza ve değerlerimize, insan doğasının asil niteliklerine ihanet etmek anlamına gelir.”
18 yaşındayken Avusturya’ya göç eden Rus orkestra şefi Kirill Petrenko, Cuma günü şefi olduğu Berlin Filarmoni orkestrasıyla birlikte bir açıklama yayınladı. Petrenko şunları yazdı: “Putin’in uluslararası hukuku ihlal ederek Ukrayna’ya düzenlediği sinsi saldırı, dünyada barış yanlısı olanların sırtına saplanmış bir bıçaktır. Ayrıca, tüm sınırları aşarak birleşen sanata yönelik de bir saldırıdır. Tüm Ukraynalı meslektaşlarımla dayanışma içindeyim ve tüm sanatçıların saldırganlığa karşı, özgürlük ve özerklik için yan yana duracağını umuyorum.”
Miron Fyodorov olarak da bilinen Rus hip-hop sanatçısı Oxxxymiron, Cuma günü Instagram’da yayınladığı bir videoda Moskova ve St. Petersburg’da yapılacak altı kapalı gişe gösterisini işgali protesto etmek amacıyla iptal ettiğini söyledi. “Rus topraklarını işgal eden Ukrayna değil” , “Rusya, egemen bir devleti bombalıyor” dedi.
Başka disiplinlerden sanatçılar da işlerinden istifa ediyor ve projelerini iptal ediyor. Moskova’daki Bolşoy Balesi’nin eski koreografı, şu anda New York’taki Amerikan Ballet Theatre’da misafir sanatçı olan Alexei Ratmansky, Bolşoy’da 30 Mart’ta sergilenmesi planlanan yeni bale gösterisini hazırlamaktayken Moskova’dan ayrıldı.
Ukrayna ve Rus kökenli olup Kiev’de büyüyen ve ailesi hala Ukrayna’da bulunan Ratmansky, Pazar günü New York Times’a “Putin’in başkanlığı devam ederse projeyi bitirmek için Moskova’ya döneceğinden emin olmadığını” söyledi. Ayrıca St. Petersburg’daki Mariinsky Tiyatrosu için hazırladığı ayrı bir balenin Mayıs ayında prömiyeri vardı.
Moskova’daki Meyerhold Tiyatrosu ve Kültür Merkezi’nin sanat yönetmenlerinden olan tiyatro yönetmeni Elena Kovalskaya, artık bu pozisyonda kalamayacağını Perşembe günü Facebook’tan duyurdu. “Bir katil için çalışıp ondan maaş almak mümkün değil” diye yazdı. Meyerhold devlete bağlı bir tiyatro.
Bugüne kadar yaklaşık 10.000 Rus kültür ve sanat çalışanı, Putin’in eylemlerine karşı bir açık mektup imzaladı. “Biz sanatçılar, küratörler, mimarlar, eleştirmenler, sanat eleştirmenleri, sanat yöneticileri, yani Rusya Federasyonu’nun kültür ve sanatının temsilcileri, Ukrayna halkıyla mutlak surette dayanıştığımızı ifade ediyor ve tereddütsüz bir şekilde “SAVAŞA HAYIR!” diyoruz. (“Savaşa Hayır”, hem Rusça sosyal medyada hem de Rusya’daki ve dünyanın başka yerlerindeki şehirlerde gerçekleşen protestolarda bir çığlık halini aldı.)
Bazı yabancı sanatçılar da Rus kurumlarıyla bağlarını koparıyor. Cumartesi günü, Fransız balet Laurent Hilaire, Moskova Stanislavski Balesi’nin sanat yönetmenliği görevinden istifa etti. AFP’ye verdiği demeçte “bu vaziyet nedeniyle yarın Moskova’dan ayrılıyorum” dedi. “Ayrıldığım için çok üzgünüm, ama artık huzurla çalışabileceğim bir ortam yok.”
Sovyetlere bağlıyken Litvanya’da doğan bir tiyatro yönetmeni olan Mindaugas Karbauskis, geçen hafta Moskova’daki Mayakovski Tiyatrosu’ndaki yönetmenlik görevini aniden bıraktı. Neden ayrıldığını belirtmedi ama Cuma günü Facebook hesabına “Ben de bırakıyorum!” yazdı.
Kaynak: NPR
