Pandemi sürecinin en sert vurduğu sektörlerden biri sahne sanatları oldu. Salgın önlemleri nedeniyle perde kapatan tiyatrolar iki senedir ekonomik sorunlarla boğuşuyor. Bu sorunlara politik engellemelerin de eklenmesiyle çıkmaza giren tiyatrocular 27 Dünya Tiyatrolar Günü’nde yaşadıkları zorlukları anlattı.
DW Türkçe’ye konuşan tiyatrocuların en az ekonomik sorunlar kadar dikkat çektiği konu, sansüre yol açan keyfi uygulamalar. Son dönemde valilik ya da kaymakamlık kararıyla sahnelenmesi engellenen onlarca oyun bulunuyor. Tiyatrocuların anlattığına göre, alınan kararlar genellikle sözlü olarak tebliğ edilirken oyunlar çoğu zaman gerekçe vermeksizin yasaklanıyor. İstanbul Fatih’te sahnelenmesi planlanırken yasaklanan, F tipi cezaevlerindeki işkence ve kötü muamele konulu “Ölüm Uykudaydı” yasaklanan oyunlar arasında bulunuyor.
“Tiyatro camiası oto sansürle hayatına devam ediyor”
“Ölüm Uykudaydı,” geçen Kasım ayında Fatih Kaymakamlığı tarafından “kamu güvenliği bakımından uygun bulunmadığı” için yasaklandı.
Tiyatro İmge tarafından sahnelenen oyunun yönetmeni Onurcan Çelebi, kendilerine resmi tebligat yapılmadığını, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından gelen telefonda kaymakamlık yasağının bildirildiğini anlatıyor. Beykent Üniversitesi Oyunculuk Bölümü mezunu Çelebi, “Kaymakamlık, internet üzerinden arama yapıp oyunu uygun bulmadığına karar vermiş. Bizim oyuna uygulanan sansür sadece devletle yüz yüze geliş anı. Koca tiyatro camiası oto sansürle hayatına devam ediyor. Oyun hazırlarken alacağı tepkiyi, sahne bulup bulamayacağımızı düşünüyoruz” diyor. Sansürün yanı sıra ekonomik sorunlarla da boğuştuklarına işaret eden Çelebi, sahne kiralarının oldukça yüksek olduğunu dile getiriyor.
“Özel tiyatrolar taraf gözetilmeksizin desteklenmeli”
Özel tiyatrolar pandeminin başından beri vergi, borç, kira ve faturalarla ilgili düzenleme yapılmasını ve devlet desteği verilmesini talep ediyordu. Kültür ve Turizm Bakanlığı geçtiğimiz Ocak ayında “Dijital Tiyatro” ve “Tiyatrolarımız DT Sahnelerinde” projeleri kapsamında 451 özel tiyatroya 14 milyon 455 bin lira destek sağlayacağını açıkladı. Ancak Moda Sahnesi, Kadıköy Boa Sahne ve Boğaziçi Gösteri Sanatları Organizasyon (BGST) Tiyatro’nun da aralarında olduğu bazı tiyatroların destek başvurusu reddedildi.
Kültür Sanat-Sen Genel Başkanı Ahmet Özbek, özel tiyatroların pandemi koşullarına direnmesinin kolay olmadığının altını çiziyor. “Gündüz farklı işlerde çalışıp gece oyununu oynamaya çalışan arkadaşlarımız var maalesef. Özel tiyatroların ivedilikle taraf gözetilmeksizin desteklenmesi gerekiyor” diyor. Özel tiyatroların ticarethane başlığı altında değerlendirildiklerini, elektrik, doğalgaz gibi faturalarda vergi indiriminden faydalanmalarının engellendiğini dile getiren Özbek, “Bu, kabul edilebilir bir durum değil. Tiyatroların kâr amaçlı oluşumlar olmadığı, çalışanlarının çoğunlukla başka yerlerden hayatlarını kazanıp buralarda sanat yapmaya çalıştığı gerçeği göz ardı edilemez. Vergiler konusunda devlet düzenleme yapmalı” diye ekliyor.
Devamı için tıklayınız.
