(Mehmet Kerem Özel’in Malou Airaudo ile yaptığı ve Unlimited‘da yayımlanan söyleşisinin bir kısmını okurlarımızla paylaşıyoruz.)
Esintili ama güneşli bir mayıs cumartesisinde Boğazkesen’in kalabalık ve kaotik sokaklarından, ilerledikçe genişleyen, huni şeklinde küçük bir avluya giriyorum. Burası çakSTÜDYO; Çıplak Ayaklar Kumpanyası’nın Çukurcuma’daki stüdyosu. Topluluğun 2007’de eski bir oto tamirhanesinden dönüştürdüğü bu mekân ve önündeki avlu, oturma bankları ve bitkileriyle bir vaha adeta. Gölgelik bir yer bulup oturuyorum. Stüdyonun açık kapısından Billie Holiday’in I’ll be seeing you şarkısı sızıyor dışarıya. Az sonra alkış seslerinin yükselmesiyle atölyenin bittiğini anlıyorum. Saçları gür ve dağınık bir kadın başını dışarı uzatıyor, selamlaşıyoruz. O, birazdan söyleşeceğim kişi: Malou Airaudo.
Atölyeye katılmış öğrenciler birer birer dışarı çıkıyor. Malou da aynı şekilde. Avluyu gürültülü bulunca stüdyoya geri giriyoruz. Bir saat sonra başlayacak başka bir atölyenin katılımcıları bizi rahatsız etmesinler diye Mihran (Tomasyan) bizi stüdyoya bitişik, fotoğraf sanatçısı Atalay Yeni’nin atölyesine alıyor.
Malou Airaudo, Banu Açıkdeniz’in organizasyonuyla 2024 yılının Ekim ayının ardından, ikinci kez ve bu defa daha uzun bir süreye ve coğrafyaya yayılan şekilde Türkiye’deydi; 20 Mayıs – 13 Haziran 2025 tarihleri arasında İstanbul ve İzmir’de çeşitli atölyeler verdi. Ben de yıllar önce Malou’nun bir atölyesine katılmıştım; 2014’te, Tanztheater Wuppertal (Wuppertal Dans Tiyatrosu)’nun 40. yıl etkinlikleri kapsamında Wuppertal’de düzenlenen, dans formasyonuna sahip olmayanlara açık bir atölyeydi, diğer bir Pina Bausch dansçısı Pascal Merighi ile birlikte vermişlerdi. Malou’ya bunu söylüyorum, doğal olarak hatırlamıyor; kim bilir kaç sayısız atölye çalışması ve öğrenci geçti önünden yıllar boyunca… Sonra ona cep telefonumdan, beraber bir fotoğrafımızı gösteriyorum; 2022’de Paris’te, Germaine Acogny ile birlikte sahneledikleri ve bizzat dans ettikleri common ground(s)’u La Villette’te seyrettikten sonra arkadaşımla gittiğimiz lokantanın kapısından yaklaşık 45 dakika sonra, tesadüf bu ya, Malou, yanında Paris Opera Balesi eski direktörü Brigitte Lefèvre ve arkadaşlarıyla girmişti. Arkadaşımın ısrarıyla yanına gitmiş, onunla fotoğraf çektirmiştim. Tabii ki, bu anı da hatırlamıyor. Nasıl hatırlasın; gösteriden yeni çıktığı, heyecanının yeni dindiği birçok Paris akşamından biriydi…
Kendimce ısınma faslı olarak kurguladığım bu girişin ardından Malou ile yavaş yavaş söyleşmeye başlıyoruz. Ama, sorularıma ve onun cevaplarına geçmeden önce, size onu kısaca tanıtmak isterim. Malou Airaudo 1948’de, sekiz yaşındayken Marsilya Operası’nın bale okulunda başladığı dans derslerinin ardından, 1963 yılında Opera’nın Joseph Lazzini’nin yönettiği bale topluluğuna katılmış, 1965’te Léonide Massine yönetiminde yeni kurulan Monte Carlo Balesi’ne geçmiş ve burada Massine’in iki koreografisinde dans etmiş. Bu arada dans eğitimine Marika Besobrasova, Solange Golovine, Rosella Hightower, Alexandre Kalioujny, Madame Nora, Raymond Franchetti ve Nina Vyroubova gibi öğretmenlerle devam eden Airaudo 1969 yılında Amiens’de Paul Sanasardo Dans Topluluğu’nun dansçısı ve koreografı Manuel Alum ile tanışmış ve 1970’te onun peşinden New York’a gitmiş. Alum ve Sanasardo ile modern dans, Maggie Black ile bale dersleri alan Airaudo ile Pina Bausch’un yolları 1971 yılında Sanasardo Dans Stüdyosu’nda kesişmiş ve Pina onu 1973 yılında Wupperal Balesi’nden dönüştürülen Tanztheater Wuppertal’a katılmaya davet etmiş. Tanztheater Wuppertal’in erken döneminin kilit figürlerinden biri olan Airaudo; Fritz, Iphigenie auf Tauris, Kindertotenlieder, Orpheus und Eurydike, Café Müller, Bandoneon ve Walzer gibi çok sayıda Bausch yapıtında önemli roller üstlendi, Bausch’un başyapıtlarından Das Frühlingsopfer (Bahar Ayini)’nde Marlis Alt’ın yarattığı soloyu ondan devraldı. Airaudo ayrıca, Carolyn Carlson ile birlikte çalışmasının yanı sıra Jacques Patarozzi, Dominique Mercy, Helena Pikon ve Dana Sapiro ile birlikte Paris’te La Main adlı dans topluluğunu kurdu. Folkwang Tanzstudio, Ballet de Lorraine ve Grand Théâtre de Genève gibi topluluklarla koreograf olarak çalışan Airaudo breakdance ve hip-hop dans kolektifi Renegade için sahneye koyduğu Irgendwo adlı yapımla 2012 yılında Alman Dans Platformu’na davet edildi, 2019’dan bu yana da Zekai Fenerci ile birlikte Renegade’in sanat yönetmenliğini yapmakta. Airaudo Pina Bausch Vakfı’nın yapımcılığında Germaine Acogny ile birlikte sahneye koyduğu common ground(s) ile 2020’den beridir turnede; iki dansçı, bizzat dans ettikleri bu yapıtta ortak miraslarını keşfetmekte ve deneyimlerini paylaşmaktalar. Airaudo, Pina Bausch’un davetiyle 1984’ten 2018’deki emekliliğine kadar Essen’deki Folkwang Sanat Üniversitesi’nde modern dans profesörlüğü ve 2012-2018 arasında aynı üniversitedeki Çağdaş Dans Enstitüsü’nün başkanlığı yaptı. Airaudo 2023 yılında, Bausch’un diğer üç ilk dönem dansçısı (Josephine Ann Endicott, Lutz Förster ve Dominique Mercy) ile birlikte Alman Dans Ödülü’nü aldı. Kısaca dedim, ama Malou Airaudo’nun özgeçmişi o kadar görkemli ki, neresinden kısaltacağımı bilemedim. Şimdi artık Malou ile olan sohbetimize geçiyorum.
