[Sanat Meclisi’nin hazırladığı “Sanatta Hak İhlalleri” raporunu okurlarımızla paylaşıyoruz.]
Yazın ikinci yarısına girdik. Sanat alanı sorunlarıyla boğuştu durdu. İşte Temmuz 2025 de sanat alanının yaşadıkları:
- Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi Tiyatro Bölümü öğretim üyeleri Cem Emüler, Özlem Ersönmez, İlham Yazar, Meltem Keskin, Tiyatro Bölümü giriş sınavlarında usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle istifa etti. Emüler, kazanan öğrencilerin listesinin değiştirildiğini belirtti: “Sevgili arkadaşlarım, öğrencilerim, meslektaşlarım. Bilkent Üniversitesi Tiyatro Bölümü giriş sınavları Haziran ayında çok değerli bir jüri tarafından dört gün boyunca yapılmış; sekiz öğrenci bölüme kabul edilmiş; YGS’den baraj puanı almaları halinde bölüme resmi kayıt yaptırabilecekleri hem kendilerine, hem de bütün bölüme sözlü olarak duyurulmuştu. Ancak, sınavın ardından, bölüm başkanı keyfî bir kararla jürinin ilan ettiği listeyi değiştirmiş, listeye iki yeni isim eklemiş ve bu adayları okula kabul ettiğini ilan etmiştir. Aynı zamanda giriş sınavı jürisini de oluşturan bütün meslek dersi hocaları olarak, şu an itibariyle Bilkent Üniversitesi Tiyatro Bölümü’ndeki eğitmenlik görevimizden ayrılmış bulunmaktayız.”
- İzmir Tiyatroları Derneği, Karşıyaka Belediye Meclisi’nin Ziya Gökalp Kültür Merkezi ve Bülent Ecevit Kültür Merkezi’nin, belediye şirketlerinin borçlarına karşılık SGK’ya devredilmesi gündemiyle toplanmasına ilişkin yazılı bir açıklama yayımladı. Bu konuları görüşmek için toplanacak komisyonlara çağrıda bulunulan açıklamada, “Belediyeyi bu tarihi hatadan en azından komisyonlarda verecekleri kararlarla döndürmelerini, hatta oybirliği ile bu devirlere ret oyu kullanmaları yönündedir. İzmir Tiyatroları Derneği olarak, süreci, tüm sanatseverler adına yakından takip edeceğimizi bildirir, mali krizler bahane edilerek, sanata darbe vurulmasına asla göz yummayacağımızı beyan ederiz” denildi.
- Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Arkeoloji Müzesi’ni kapatacağını belrtti. Bakanlığın turizm sezonunu ortasında aldığı kapatma kararına tepki gösteren Antalya halkı ise, müze önünde toplanarak eylem yaptı. Türkiye’de bazıları yıkıldığı için, bazıları da restorasyon ve güçlendirme gibi gerekçelerle ziyarete kapalı olan toplam 35 müze bulunuyor. Bazı müzeler 14, bazıları ise 13 yıldır kapalı. Antalya Arkeoloji Müzesi’nin ziyarete kapatılmasının nedeni, depreme dayanıksız olduğu gerekçesiyle mevcut müze binasının yıkılmak istemesi. Kentteki STK’lar ve vatandaşların ortak talebi, mevcut müze binasının güçlendirilerek korunması yönünde.
- Grup Yorum müzisyenlerinden Bahar Kurt Kızılaltun tutuklandı. Okmeydanı İdil Kültür Merkezi’nde müzik çalışmaları yapan sanatçı sokakta saldırıya uğrayarak gözaltına alındı ve ardından tutuklanarak cezaevine kondu. Sanat Meclisi sanatçıya yapılan saldırıyı protesto eden bir bildiri yayınladı. Bildiride politika insanlarına ve sanatçılara yapılan haksız ve adaletsiz gözaltı ve tutuklamalar kınandı.
- Üç yıl önce, “evinde tiyatro yapıyor” gerekçesiyle Tiyatro sanatçısı Metin Zakoğlu’nun evine izinsiz giren ve bu anları görüntülü şekilde başkalarıyla paylaşarak apartman yönetici olduğunu belirten kişi, hapis cezası ile cezalandırıldı. Olayın gündeme gelmesinin ardından, bir sosyal medya kullancısına yanıt veren CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal şunları söyledi: “Tiyatro sanatçısı Metin Zakoğlu, evinde tiyatro yapan, sanatı yaşam alanına taşıyan bir sanatçıdır. Ancak oyun sırasında, bina yöneticisi elinde kamera ile izinsiz şekilde eve girerek ‘evde tiyatro yapamazsın’ diyerek baskın yapmıştır. Tiyatro gösterisini izlerken bu hukuk dışı müdahaleye karşı ‘Bu şekilde kayıt yapamazsınız’ diyerek tepki gösterdim. Sanat özgürdür, evlerimiz de!”
- Ankara’nın 1960’tan bu yana kültür ve sanat hayatında önemli bir yer tutan Kızılırmak Sineması, sessizce yıkıldı. Kızılırmak Sineması, 22 Ağustos 2024’te ekonomik nedenlerle kapılarını kapatmıştı. Ankara’nın Çankaya ilçesinde 1957 yılında inşa edilen Kızılırmak Sineması ilk olarak alışveriş merkezi olarak tasarlandı. O dönem sadece Ankara’da yaşayan Amerikalılar için hizmet veren sinema, hafta içi film gösterimi yapıp, hafta sonları ise kilise olarak kullanıldı. Kızılırmak Sineması, aynı zamanda Uluslararası Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali, İnsan Hakları Sinema Günleri, İşçi Filmleri Festivali ve Ankara Film Festivali gibi önemli etkinliklere ev sahipliği yaparak, kentin kültürel belleğinde derin bir iz bıraktı.
- 23. Munzur Doğa ve Kültür Festivali’ne katılmak isteyen Zaza Women Music Project’in başvurusu, festival komitesi tarafından grup ismi gerekçe gösterilerek reddedildi. Başvuru ilk etapta olumlu karşılanmasına rağmen, daha sonra gruptaki kişilereye sadece bireysel isimlerle sahne alabilecekleri, ancak grup adıyla katılamayacakları bildirildi. Grup yazılı yaptığı açıklamada, “Zazaca dilinin taşıdığı hafızaya ve onun estetik dünyasına ses olma motivasyonuyla üretim yapan bizler, müziğimizi hiçbir kurum ya da çevreden destek almadan, tamamen kendi özgücümüzle dinleyicilere ulaştırıyoruz. Zaza Women ismini vermemizin amacı bir kimlik beyanı değil; kaybolmaya yüz tutmuş bir dile ve bu dilde üretim yapan kadın icracılara dikkat çekmekti” ifadelerini kaydetti.
- İzmir Karşıyaka’da bir sanat merkezi yok wdiliyor. Konuya ilişkin <izmirli samatçılar bir açıklama yayınladılar: “Karşıyaka’da kültür ve sanat camiasını yakından ilgilendiren kritik bir gelişme yaşanıyor. Karşıyaka Belediyesi’nin SGK’ya olan borçlarına karşılık, ilçenin köklü kültür merkezlerinden Ziya Gökalp Kültür Merkezi ve Bülent Ecevit Kültür Merkezinin devri gündemde.
Bu gelişme üzerine, 4 Ağustos 2025 Pazartesi günü Karşıyaka Belediye Tiyatrosu oyuncuları olarak Karşıyaka Belediyesi’nin Ağustos ayı olağan meclis toplantısına katıldık. Tiyatromuzun 30 yıllık tarihi boyunca oyunlarını sahnelediği, provalarını gerçekleştirdiği, kostüm ve dekor atölyelerini içinde barındıran Ziya Gökalp Kültür Merkezi’nin bu şekilde elden çıkarılması, sadece fiziki bir mekânın değil, kolektif bir belleğin de kaybı anlamına geliyor.
Tiyatromuz, 6 dönemlik belediye başkanlığı süresince Karşıyaka’nın kültür ve sanat yaşamına önemli katkılar sağlamış, kuşaklar boyunca izleyiciler yetiştirmiş, yüzlerce oyuncuya sahne deneyimi sunmuştur. Bu yıl 30. yaşını kutlayan Karşıyaka Belediye Tiyatrosu’nun evi olan Ziya Gökalp Kültür Merkezi, yalnızca bir bina değil; bir üretim alanı, bir hatıra, bir mücadele sahnesidir. Yeni Genel Sanat Yönetmenimiz Zeynep Nutku ve Kültür Müdürü Leyla Keskiner, Karşıyaka Belediye Başkanı Yıldız İşçimenler Ünsal ile yaptıkları görüşmede tiyatroya uygun yeni bir mekan talebinde bulunmuş, ancak yapılan değerlendirmelerde önerilen sahnelerin tiyatro yapımına elverişli olmadığı görülmüştür. Bu durum, çözüm yerine bir belirsizliğin doğmasına neden olmuştur.” Sanatçılar önümüzdeki günlerde protestolarını sürdüreceklerini açıkladılar.
Ülkenin dört bir yanı yangınlarla kavruluyor. Akdeniz ve Ege başta olmak üzere Anadolu’nun dört bir yanı alevler içinde. Sanat alanının da yangını orman yanglarından farksız değil. Sanatçıların kuyu tipi hücrelerde soluğu kesilmek isteniyor. Demir parmaklıların ardında yatan binlerce insana yapıştırılacak suç aranıyor. Ülkede karabasan ne zaman bitecek diye umutla uyandığımız her sabah yeni bir karabasan önümüze çıkıyor. Bıçak bir zamanlar kemikteydi. Şimdi neredeyse kemik de parçalanmak üzere.
