İhsan Ata
Tiyatro Artı, Sofokles’in Kral Oidipus metninden yola çıkarak Brecht, Camus, Kundera gibi yazarların metinlerinden faydalanarak yeniden yazdığı Ödipus ekibin klasik metinlerle denemeler yapmak adına geliştirdiği projenin ilk ayağını oluşturuyor. Keder ekseni üzerinden farklı sahneleme tekniklerinin anlayışlarının kullanımıyla bir deneme olan Ödipus, 2012-2013 sezonunun açılış oyunu olarak sunuluyor.
Şüphesiz, Mekan Artı 2011-2012 sezonunu Üçkişi Tek Seyircili Oyun, Çok Hücreli Bölünen ve Ayna gibi farklı konseptlerle bana kalırsa unutulmaz bir sezonu geride bıraktı. Bu anlamda birçok ilke imza attı. Alternatif tiyatro kavramına birçok yenilik getirerek farkındalık sağladı. Yeni sezonu ise önce bir basın yemeği düzenleyerek eleştirmenlere süreci anlatıp yine bu anlamda Alternatif Tiyatrolar içerisinde özel bir yer sağladı.
Ufuk Tan Altunkaya, yeni sezona Oidipus metninden yola çıkarak Brecht, Kundera, Camus gibi yazarlarında desteğiyle Ödipus metnini ortaya çıkardı. Bu uyarlamayla güncel sorunlara da değinerek gündemi yakalıyor.
Gel gelelim bu uyarlama Mekan Artı’yı ne yazık ki konseptinin de dışına çıkarmış oluyor. Geçtiğimiz sezon sahnelediği oyunlarla gerçeklik kavramını temeline alan ve bununla birlikte seyirciyi yeni sahneleme teknikleriyle şaşırtan üstelik sosyal sorumluluk projeleriyle gündemi yakalayan Artı, bu oyunla bu kuralı bozmuş oldu. Her oyunuyla seyirciye yeni ufuklar açan, bakış açılarıyla izleyicinin dimağını zorlayan Mekan Artı, kendilerinin de dediği gibi klasik metinleri deneme yöntemiyle yeni bir kulvar başlattığını ifade ediyor.
Uyarlamaların temelinde “mış” anlayışı yattığı için önceki sezonun gerçeklik kavramına temelden ters düşse de böylesine zor bir metni günümüze uyarlamaya çalışmaları sanırım çıtayı biraz daha yükseltme telaşından geliyor. Bana kalırsa klasik metinlerin uyarlamasından ziyade farklı sahneleme teknikleriyle seyirciyi şaşırtan, öznel oyunlarla yoluna devam ederek aynı çizgide ilerlemeye devam etmeli…
Tüm bunlar konseptin ve ekibin içeriğiyle ilgili naçizane düşüncelerim olmakla birlikte kişisel kaygılarımın bir ürünü olarak kalacaktır. Diğer taraftan Odipus’un sahnelenmesine dair metnin kendini ifade etmekte zorlandığını, orijinal metni bilmeyenlerin ise oyunu anlamakta zorluk çekeceğini düşünüyorum.
Metnin bu anlamda bir uyarlamadan ziyade deneme anlayışının daha ön planda olduğunu söylemek sanırım yanlış olmayacaktır. Bir oyuncunun birden fazla karaktere girerek bir curcuna bazen bir oyuncu yansıması olan bu tür sahneleme tekniğine de bu anlamda karşı olduğumu söylemek zorundayım.
Oyunda büyünün ve gerçekçilik anlayışının bütünüyle bozulduğunu ve olay örgüsünden uzaklaştığını söylemeliyim. Hikayeci üslubuyla bütünden uzaklaşmak ve yer yer seyirciyi özellikle de güncel konularda ve duvara yansıyan, sinevizyona ek olarak duvar yazılarının başarıya ulaştığı ama ne yazık ki kısır bir döngü içerisinde sıkışıp kaldığını söyleyebilirim.
Metne ve sahneleme tekniğe dair olarak son olarak önceki sezonun konseptine ters düşen ve farklı arayışlar içerisinde olan Mekan Artı’nın çizgisinden asla taviz vermemesini elbette yeni oyunlar farklı kulvarlar denense de çok sıkı takipçisi olan biri olarak o çizginin dışına çıkmaması gerektiğini düşünüyorum.
Metnin uyarlanması ve güncel konuların eklenerek kederciliği ön plana çıkaran anlayışın ilk bakışta kulağa hoş geldiğini ama sahneleme tekniğinin çok başarılı olmadığını ve geçişlerdeki sıkıntılarla beraber oyun boyunca metnin bir bütünlük sağlayamadığını eğer sahnelenmeye devam edecekse bir an önce seyircinin algısına destek olacak yeni şeylerin bulunmasına salık veririm.
Oyunculukların başarısına dair ise herhangi bir sıkıntı gözlemlemediğimi açık yüreklilikle söyleyebilirim. Berrin Karabaş, Can Esendal, Çiğdem Aygün, Demet Ergün, Efe Can Satıcı, Egemen Mercanlıoğlu, Murat Baykan, Umut Orkun Eskibatman’dan oluşan kadroyu kutlarım. Tüm oyuncular canla başla harika bir performans sergilediler. Çok küçük aksaklıklar ise şüphesiz ilk oyunun hatası olmaz anlayışı içerisinde eritebiliriz.
Son olarak yeni sezonda farklı bir konsept ile perdelerini açan Mekan Artı’ya çıktıkları bu zor yolda başarılar dileyerek bol alkışlar dilerim.
Not: Oyunu, 8-9-10 Kasım tarihlerinde Mekan Artı’da izleyebilirsiniz.
