Erenus’un Bukalemun Oyunu Kaldırıldı

Pinterest LinkedIn Tumblr +

erenusBilgesu Erenus’un Gezi direnişini bir halk ayaklanması olarak yansıttığı oyunu Bukalemun, seyircili provasından sonra gösterimden kaldırıldı. Karmadrama Facebook hesabından yaptıkları açıklamayla oyunun kaldırılma nedenini şöyle açıkladı; “Tiyatro sanatını, bu sanatı icra eden oyuncularımızı, tiyatro insanlarını, döktüğümüz terleri, göz nurumuzu, bizden sevgisini ve desteğini esirgemeyen ailelerimizi, sevdiklerimizi ve tiyatroya gönlünü vermiş seyircilerimizi korumak adına Bukalemun adlı oyunu gösterimden tamamen kaldırmış bulunmaktayız.”

Erenus’un Nisan 2014’te Yar Yayınları’nca basılan, 1968 kuşağı ile Gezi gençlerini buluşturduğu oyunu Bukalemun’un arka kapağında şu satırlar yer almaktaydı: “Mesleksel anlamda bir vasiyet sanılmazsa, oybirliğiyle Devlet Tiyatrosu’nca kabul görmeyen oyunum Bukalemun’u ilk oynayacak olan gruptan şöylesi bir beklentim var; oyun afişinde devlet değerlendirme kurulunun isimlerine tek tek yer verilsin….”

1 Nisan’da Dünya prömiyeri yapılması planlanan oyunun kaldırılmasına ilişkin Evrensel Gazetesi’nin sorularını yanıtlayan Erenus, kararı sansürün getirdiği otosansür olarak değerlendirdi.

Karmadrama’nın “Bukalemun” oyununu gösterimden “tiyatroyu korumak” adına sahneden kaldırmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Karmadrama’nın bu yılın başında benim rızamla çalışmaya başladıkları Bukalemun; “tamamen kaldırdık” sözcüğü eşliğinde sıralanan dijital bir ilanla “korumaya” almak zorunda kalırlar, diye uzun uzun düşünmek zorunda kaldım. Art niyetlere tümden kapalı olduğum için, dikkatsizim. Karmadrama’nın o mekanı Kültür ve Turizm Bakanlığından aldıkları destekle kurduklarını kendime unutturmuşum. Bunun manevi katkıları da olacaktı elbet; “Gezi’den vazgeçmezsem bir daha devletten zor para alırım” korkusu… Sansür, otosansürü doğurmakta. Ben “yardımın” kıyım olduğunu bilen bir kuşaktan geliyorum. Tiyatro sanatının seyircisinden başka hiçbir dostu yok, bunun anlaşılması ise biraz daha zaman alacağa benziyor, yazık!

Bütün bunların yanı sıra, “Bukalemun”un bir günlük sahnelenme serüveninin daha başka bir nedeni olabilir mi?

Düşünmek istemesem de bu soru benim de aklımı kurcalamıyor değil; söz gelimi seyirciler arasında yer alan sistemin bir raportörü, “Aman ha, ayağınızı denk alın, ne Gezi’si?” sözleriyle uyarmış olabilir… Ya da oyunu bilet alarak izleyen Özgür Üniversitedeki Ortak Oyun Yazma Gurubu öğrencilerinden birinin Bukalemun’da Gezi’nin politik yanının eksik olduğu konusundaki eleştirisi de mekan sahibinin korkularını körüklemiş olabilir. Aslında bu soru doğrudan yazarı ilgilendirdiği için açıklamak zorundaydım; yazdığım oyunlar basılıysa böylesi bir kaygı duymadığımı, ancak metne herhangi bir ihanet söz konusuysa oynanmasını engellediğimi söyledikten sonra, Karmadrama’nın metne yaklaşımındaki sanatsal başarının altını çizerken, aynı zamanda da, metindeki kimi eksiltmeler yüzünden bu tür bir sorunun sıklıkla başlarına gelebileceği konusunda uyarıda bulundum.

Karmadrama’nın sahibesi ve aynı zamanda da Bukalemun’un başrol oyuncularından Damla Özen Kılıçoğlu’nun oyunundaki ötekileştirmeyi eleştiren etkili oyunculuğu birden yitiverip, soru sahibine “Siz bir örgütten misiniz?” suçlamasına dönüşüverdi, tam da bir polis ya da savcı edasıyla…

Metinde eksiltilenler konusunda biraz daha ayrıntı verebilir misiniz?
Tiyatronun ortak bir yaratı olduğunu bilen bir yazarım; iki devrimci tiyatro, Ankara Sanat ve Dostlar Tiyatrosunun yamacında yetiştim. Daha önce yazılmış ve basılmış bir oyunumun sahnelenişine giderken asla metni okumam, baştan sona herhangi bir seyirci gibi davranırım, bu arada sahnede olup bitenler kadar diğer seyircilerin tepkilerini de göz ardı etmeden izlerim. Bir anket yapılsa kendi oyunlarına en sık giden yazar seçilme ihtimalim var; sahneden olduğu kadar seyirciden de öğrenebilmek için…

Duygu değişimlerine göre renk değiştiren Bukalemun’un hem omurgalı hem de sürüngen oluşundan yola çıkarak canlandırdığım oyun kişisinin, sahnede, direnişin sanatçı adayı hali, anarşist ve vegan hali, kadın hali, antikapitalist – Müslüman hali, LGBT hali, eyleme ilk katılan hali, yetiştirme yurtlarında resim öğretmeni hali varken, anarşist ve vegan hali biraz törpülenmiş, illegal örgütçü hali ise tümüyle yok sayılmıştı.

BİLGESU ERENUS’TAN TİYATROCULARA DUYURU

Bukalemun’u oynamak isteyen başka ekipler çıkacaktır, onlara bir açıklama yapmak ister misiniz?

Bukalemun’u sokakta, meydanda, parkta oynamak isteyenler olursa metni omuzlayabileceklerine dair kararlı olmaları koşuluyla, telif söz konusu olmadan oynayabilirler.

Evrensel

Paylaş.

Yanıtla