New York Times, 23 Haziran 2011, Çeviri: Şuayb Aydın
Mimesis Çeviri – Ian Smith, 1980’li yıllarda AIDS yüzünden ilk ölümlerin yaşandığı, dönemin New Yorklu genç eşcinsel erkekler dünyasından çok uzak bir yer olan Bangor’da doğdu ve büyüdü. Kendisi de bir eşcinsel olan 29 yaşındaki Smith, arkadaşları ve sevgililerinden, Manhattan’da bu insanlardan hayatta kalanlar hakkında hikayeler dinledi. Ama hiçbir şey onu, AIDS’in ilk yıllarını anlatan Tony Award for Best Play Revival ödüllü Broadway oyununu gördüğünde yaşadığı şoka hazırlayamadı.
Smith, fuayede verdiği bir röportajda, arkadaşlar arasında prezervatif kullanma konusunda ihmalkar olunabildiğine dair kendi deneyimleri ile sahnedeki eşcinsel karakterlerin yaşadığı korku ve dehşetin arasında çok keskin bir karşıtlık olduğunu söyledi. Bir arkadaşının yakın bir zamanda HIV’e yakalanmış olabileceğini düşündüğünde yaşadığı korkuyu anımsadığında, gözleri hala dolu doluydu.
Smith, “Gerçekten de çok korkutucuydu, çünkü sanki şöyle düşünür gibiydi: ‘Bu durumda, enfeksiyon kapmış olsam bile, bu artık olabilecek en kötü şey değil,’” dedi. “Sonra bu oyunu izliyorsunuz ve şöyle hissediyorsunuz, ‘80ler çok uzak görünüyor, fakat biz hala o eski, aptal hataları yapıyoruz.’”
Eğer The Normal Heart adlı oyun, 1985’de Broadway dışındaki düşük bütçeli tiyatrolarda gösterildiği dönemde, yazarı Larry Kramer’ın AIDS’e ve yaşanan ilgisizliğe karşı attığı savaş çığlığı ise; bugün yeniden gösterimi, daha çok o dönem hayatta olmayan ya da durumun farkında olmayan insanlar için kuşatma altında yaşanan arkadaşlığı ve aşkı anlatan yürek burkucu bir ders gibi. The Normal Heart’ın yapımcıları, pek çok öğretmenin ve ders kitabının dillendirmediği eşcinsel tarihini bir parça da olsa paylaşmak umuduyla, perşembe akşamları 30 yaş altı insanlar için biletlerde 30$ gibi büyük bir indirim yapıyorlar ve şu sıralar Birleşik Devletler turu ile bir Londra gösterimi planı içerisindeler.
Ana yapımcı Daryl Roth, The Normal Heart’ı Broadway’e taşıma kararını, oyunun sahne okumasına katılan oyuncu David Hyde Pierce ile geçen sene yaptıkları bir sohbet sırasında verdiklerini söylüyor. “David iki genç arkadaşını getirdi ve daha sonra bana bu iki gencin AIDS tarihi ve mirası, insanların daha 30 yıl önce verdiği mücadeleler hakkında hiçbir fikirleri olmadığını söyledi” diyor.
“İnsanlara, AIDS ilaçları sayesinde salgının sona erdiği ve AIDS’in alelade bir kronik hastalık olduğu şeklinde sahte bir güven duygusu verildi. Gerçek bundan çok çok farklı ve elimizde gerçeği hayata getirmekle kalmayıp, sanırım aynı zamanda, az sayıda insanın nasıl fark yaratabileceğini gösteren bir oyun var.”
10 Temmuz’da tekrar gösterilecek olan oyun (Kramer’ı temsil eden) Ned Weeks’i ve onun diğer eşcinseller ile New York yönetimini AIDS’e karşı harekete geçmek için onları bir araya getirme mücadelesini konu alıyor. Oyunda en çok tartışma yaratan hususlarından birisi, hastalık tecrit edilene kadar eşcinsellerin seks yapmayı bırakması ya da en azından rastgele cinsel ilişkiye girmemeleri gerektiği. Bir diğeri ise, eşcinsel kimliğinin kendini kabul etme ve diğer eşcinsel bireylerle kurulan cinsellik dışı ilişki yerine yıkıcı bir şekilde cinsel aktivite ve narsizme sıkıştırılmış olması.
Kramer, “Önceden beri dileğim insanların eşcinsel olmanın bacak aramızda olan şeyden çok çok daha fazlası olduğu düşüncesinden uzaklaşacağıydı.” diyor.
30$ indirimli biletlerden alan Cooper Union’ın eşcinsel öğrencisi 21 yaşındaki Patrick Sullivan, eşcinsel kimliği ile ilgili olan tartışmaların tüm oyunda onu en çok provoke eden bölümler olduğunu söyledi.
Sullivan, “Eşcinsel bireylerin konuşmalarının çoğu aşk ve arkadaşlıktan çok seks eylemiyle ilgili” dedi. “Kendi cinsel alışkanlıklarını değiştirmeyi hayal bile edemeyen karakterlerden bazıları gibi çok bencil olabiliyoruz. Yani, bazen eşcinsel bir birey olarak ne kadar zorluk çektiğim düşüncesine kapılıyorum, ama sonra bu oyunu izliyorsunuz ve ne kadar yol kat ettiğimizi görüyorsunuz.”
Lise öğrencileriyle birlikte HIV ve AIDS konuları hakkında sosyal yardım projeleri yapan 19 yaşındaki lezbiyen Alexandria Jacobson kendini kimlik meseleleri üzerine farklı bir şekilde düşünürken bulmuş. Alexandria şöyle diyor: “Damgaların bu kadar kalıcı olmasına ve günümüzde HIV ve AIDS taşıyan insanların şu an bile damgalanmasına şaşırmıştım. Pek çok eşcinsel insan hala HIV pozitif olduklarını ailelerine söylemeye korkuyor. Günümüzde eşcinsel olmak oyunun geçtiği döneme göre sosyal anlamda daha çok kabul görüyor. Fakat bazı eşcinseller halen, AIDS taşıyorlarsa kabul edilmeye değer olduklarını hissetmiyorlar.”
Diğerleri için oyunun bıraktığı etki, cinsel tercihleri üstünde sınırlı kaldı. Birkaç genç eşcinsel erkek bazen prezervatif kullanmadan seks yaptıklarını, bu şekilde daha iyi hissettiklerini ya da cinsellik kendini gösterdiği zaman prezervatiflerinin olmadığını ve atmosferi bozmak istemediklerini söyledi. Oyunun tüm dramatik gücüne rağmen tiyatroda geçirilen bir akşam sebebiyle her zaman güvenli seks yapacaklarını düşünmenin fazlaca iyimser olduğunu söylediler.
Queens’te yaşayan 19 yaşındaki eşcinsel Shawn McIntyre, “Bu yaşam tarzında güvende olmak söz konusu olduğunda yapabileceğiniz pek çok şey var. Bunun sadece zeki ve kendi içinizde pozitif olmakla ilgili olduğunu düşünüyorum.” Seks yaparken prezervatif kullanmanın her zaman önemli olduğunu düşündüğünü ekliyor. Her zaman korunuyor musun diye sorulduğunda, McIntyre tedirgin bir gülümsemeyle, “Deniyorum” diyor, “Deniyorum.”
Geçtiğimiz günlerde, Broadway Cares/Equity Fights AIDS Organization isimli yardım kuruluşu için para toplayan, yıllık bağış etkinliği Broadway Bares’ın dansçıları ve çalışanları için The Normal Heart’a 500 indirimli bilet satın alan, Tony Award ödüllü koreograf Jerry Mitchell, gençliğin sözümona yenilmezliği herhangi bir tiyatro oyunu için zor bir karşılaşmadır diyor. Mitchell, çoğu genç eşcinsel erkek olan dansçılarına “neden dans ettikleri ve her yıl Broadway Bares’ta neden kıyafetlerini çıkardıkları, neden mücadele ettikleri hakkında daha güçlü bir algı” kazandırmak için uğraşıyor.
Mitchell, “Daha sonra onlardan duyduğum ortak tepkilerden birisi, bunların hiçbirinden haberim yoktu, oldu” diyor. “Gerçek şu ki, gençken sizi öldürebilecek hiçbir şeyi akıl edemiyorsunuz, bu bir mermi de olsa AIDS de olsa. Bir oyunun bunu değiştirebileceğinden emin değilim, ama belki de bu oyun, izleyici kitlesinden mücadeleye dair yeni ve büyük fikirler ortaya çıkmasını kışkırtabilir.”
Roth için oyunun yapımcılığını üstlenmesinin sebebi para değil, zira oyun Broadway’e büyük karlar bırakmayacak. Roth’u asıl kışkırtan şey: aile, Broadway’de tiyatro sahibi olan oğlu Jordan da bir eşcinsel.
“Bana açıldığı an, eşcinsel kültürü ile ilgili öğrenebileceğim her şeyi öğrenmem gereken andı. Bu oyunu diğer insanlara göstermek aynı ruhun içinden geliyor.”
Not: New York Times’in İngilizce sayfasını ziyaret ederek sol taraftaki Multimedia bölümünden oyundan parçalar izleyebilirsiniz.
