(Nuray Pehlivan’ın Gazete Duvar‘da yayımlanan ve Prof. Dr. Semih Çelenk ile gerçekleştirdiği söyleşinin bir kısmını okurlarımızla paylaşıyoruz.)
Balıklıova Köy Tiyatrosu 12’inci yaşını kutluyor. Prof. Dr. Semih Çelenk ile köy hayatının bir parçası olan ve geleneksel hale gelen tiyatro serüvenini konuştuk.
İzmir’in Urla ilçesine bağlı Balıklıova Köyü’nün tiyatrosu 12’inci yaşını kutluyor. Urla-Karaburun yolu üzerinde deniz kenarındaki balıkçı köyü, sakin bir tatil geçirmek isteyenlerin uğrak yeri. Balık ve günbatımında rakı ise Balıklıova’nın vazgeçilmezi… On iki yıldır birçok oyunu sahneye koyan köylülerin emeği ile var edilen köy tiyatrosu ise bir hayalin gerçeğe dönüşmesinin güzel bir örneği.
Tiyatronun zor zamanlardan geçtiğimiz şu günlerde hepimize nefes aldıracağını söyleyen Semih Çelenk, “Kendimizi birçok insanın yerine koymayı, bilinçli bir hoşgörüyü, aydınlanmayı, yüzleşmeyi, içine bakmayı eğlenceli bir biçimde öğretir. Bir de tiyatro zorbalarla ve budalalarla uğraşmayı çok sever. Onların abraka dabrakalarının, hokus pokuslarının, ahmaklıklarının farkına vardırır” diyor.
Tiyatro yazarı ve yönetmen, DEÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semih Çelenk ile kurucularından olduğu Balıklıova Köy Tiyatrosu’nun hikâyesini ve tiyatronun dönüştürücü etkisini konuştuk.
‘ANLATTIKLARI HİKAYE ONLARIN HİKAYESİ OLDU’
Köyde bir tiyatro kurma fikri nasıl oluştu? Sizden öncelikle Balıklıova tiyatrosunun kuruluş hikayesini dinleyelim mi?
2010 yılında köyde bir kış günü otururken, “Tiyatro yapalım mı hocam, bize yardımcı olur musun” dedi arkadaşlar, ben de “tabii neden olmasın” dedim. Sonra ilk provada pişman oldum “evet” dediğim için. Baktım ki, benim zannettiğim gibi romantik bir hikaye çıkmayacak buradan. Arkadaşlar oyun metnini o kadar kötü okuyorlardı ki, ben bu işin içinden nasıl çıkarım diye düşünmeye başladım. Daha önce bu tür bir çalışmada yer alan sadece bir kişi vardı grupta. Konuşamayan, utangaç sıkılgan arkadaşlarımız vardı. Ama istekleri çok güçlüydü. Okuma provaları boyunca hep çok umutsuzdum. Sonrasında oyun ayağa kalkınca, çareler aramaya başladım. Doğal olmaları yolunda onları kışkırttım. Köyün ağzını kullanmalarını istedim. Oyuna doğaçlama espriler eklemeye başladık. Oyundaki karakterleri köyden kişilerle yan yana getirmeye çalıştık. Ufak tefek davranış özellikleri ekledik. Kişilerin kendi özelliklerini karaktere yükledik. Böylece anlattıkları hikayeyi onların hikayesi yaparak oyunu daha samimi hale getirdik. Bu noktada arkadaşlarımın hakkını yemeyeyim onlar da bir mucizeyi adım adım gerçeğe dönüştürdüler. Ben tiyatromuzu tanımlarken, “bizim mütevazı mahallî mucizemiz” diyorum.
Sonraki oyunlarda bu tavır giderek yerleşmeye başladı. Sonuçta bir Balıklıova üslubu oluşturduk tiyatroda. Her oyunu kendimizce anlatıyoruz, oynuyoruz. “Midas’ın Kulakları”nı oynarken oyunun yazarı Güngör Dilmen’in eşi Güngör Dilmen, “Onlarca Midas izledim. Hayatımda izlediğim en eğlenceli en sempatik Midas bu” demişti. Köyümüzün çocukları keçiler korosu oluyordu, sallanan sazlıkları oynuyorlardı. Bazen iki oyuncumuz olmuyor diyelim bir turnede. Hemen bir takdim tehir yapıyoruz. Roller değiştiriyoruz filan. Oyunu öyle de oynuyoruz. Hocam, arkadaşım Malcolm Keith Kay gelmişti İnecik köyündeki oyunumuza yıllar önce. İki eksiğimiz vardı kadrodan. “İptal mi oyun.” dedi. “Yo, sadece bu akşam biraz değişik oynayacağız oyunu” dedim. Tam o esnada köy meydanında yakıp söndüreceğimiz ışıkların anahtarının köyün diğer ucunda olduğunu öğrendik. Işık da kullanamayacaktık. Oyunda 16-17 kez ışık yanıp sönüyordu. Bir an ne yapacağımızı düşündük. Ben arkadaşlara dedim ki, “Her sahnenin son lafını çok yüksek söyleyeceksiniz, biz de köyden gelen bir iki arkadaşımla en önde oturup çok kuvvetli alkış yapacağız. O arada seyirci de katılacak. O esnada da hızla sahne değişecek.” Malcolm, ki aynı zamanda çok iyi bir ışık tasarımcısıdır kendisi; oyun sonrasında “Alkışla ışık yapan dünyadaki ilk tiyatrosunuz gördüğüm” dedi.
Söyleşinin devamı için tıklayınız.
