Emek Partisi İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, sahne sanatlarında çalışanların içinde bulunduğu güvencesizliğe dikkat çekerek Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle Meclis’e soru önergesi sundu. Bayhan, sanatçıların büyük bölümünün kamu desteğinden yoksun bırakıldığını, örgütlenemediğini ve temel haklara erişemediğini vurguladı.
“Kültür ve sanat, piyasa koşullarına ve belirsizliğe terk edildi. Kamusal kaynaklar ise eşitsiz, adaletsiz ve liyakatsiz biçimde dağıtılıyor,” dedi.
Anket verileri çarpıcı: Açlık sınırı, kayıtdışı emek
Bayhan, Sanat Fabrika tarafından hazırlanan ankete atıfta bulunarak, sahne sanatlarında çalışanların büyük bölümünün güvencesiz koşullarda çalıştığını hatırlattı. Ankete göre:
- Sanatçıların yüzde 70’i tamamen güvencesiz çalışıyor.
- Sadece yüzde 20’si sahne sanatlarından geçinebiliyor.
- Yüzde 44’ü düzenli, yüzde 36’sı ise zaman zaman başka işlerde çalışmak zorunda kalıyor.
- Ailesinden hiçbir maddi destek almadan geçinebilenlerin oranı sadece yüzde 26,7.
Bayhan, “Sanatçılar geçimlerini sağlamak için sahne dışı işlerde çalışmak zorunda kalıyor. Bu tablo, sanatçılığın bir meslek olarak tanınmadığını ve kamusal sorumluluktan uzaklaşıldığını gösteriyor,” dedi.
“Örgütlenme istiyorlar ama yol kapalı”
Ankete göre sanatçıların yüzde 68,9’u örgütlenmenin ifade ve yaratıcılık özgürlüğünü artıracağı görüşünde. Ancak yüzde 73,3’ü herhangi bir dayanışma ağına erişemediğini söylüyor. Bayhan, “Sanatçılar örgütlenmek istiyor ama karşılarında ciddi yapısal ve hukuki engeller var” diyerek torba iş kollarında uygulanan yüzde 1’lik barajın sanatçıları fiilen örgütsüz bıraktığını ifade etti.
Bayhan’dan Bakan Ersoy’a 7 başlıkta soru
İskender Bayhan, sanatçıların hakları ve çalışma koşullarına ilişkin şu soruları yöneltti:
- Mesleki Statü ve İş Güvencesi: Sanatçılar için kadro, sigorta ve emeklilik hakkı sağlanacak mı?
- Örgütlenmenin Önündeki Engeller: Meslek birlikleri ve sendikaların güçlendirilmesine yönelik bir yasal düzenleme planlanıyor mu?
- Barajlar ve Güvencesizlik: Sanat alanını kapsayan İş Kanunu değişiklik teklifine Bakanlık destek verecek mi?
- Sanat Alanı Ayrı Bir İşkolu Olarak Tanınacak mı?
- Kültür-sanat çalışanları için bağımsız bir işkolu tanımlanacak mı?
- Kamu Kaynaklarının Dağıtımı: Kamu destekleri hangi kriterlerle veriliyor? Süreçler şeffaf ve denetlenebilir mi?
- Prova ve Sahne Alanları: Yerel yönetimlerle ortaklaşa sanatçılara ücretsiz alanlar tahsis edilecek mi?
- Mobbing ve Tacize Karşı Destek: Hukuki ve psikolojik destek mekanizmaları kurulacak mı? Bu desteklerin sürdürülebilirliği nasıl sağlanacak?
“Kültür politikalarının belirlenmesinde sanatçılar söz sahibi olmalı”
Son olarak Bayhan, kültür politikalarının merkeziyetçi biçimde değil, doğrudan sanatçıların katılımıyla belirlenmesi gerektiğini vurguladı:
“Sanatçılar ve örgütleri kültür politikalarının oluşturulmasında söz ve karar sahibi olacak mı? Bakanlık sürekli diyalog kuracak mı?”
