27’ncisi düzenlenen Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri töreni, tiyatro sanatçılarının ve sahne emekçilerinin kitlesel protestosuna sahne oldu. Oyuncu Sükun Işıtan’ın ‘Medea Material’ oyunundaki performansıyla “Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu” ödülünü alırken Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Tamer Karadağlı’ya teşekkür etmesi, salonda protesto edildi. Devlet Tiyatroları’nda Tamer Karadağlı’nın altında Genel Müdür Yardımcısı olarak çalışan Işıtan’ın, ödülünü alırken yaptığı konuşmada Karadağlı’ya teşekkür etmesi davetliler tarafından yuhalandı. Salondaki davetli sanatçılar ve sahne emekçileri, Işıtan kürsüden inmeden ıslıklarla salonu terk etti.
Karadağlı, 11 Ağustos 2023’te AKP’li Tayyip Erdoğan’ın imzaladığı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle Devlet Tiyatroları’na Genel Müdür olarak atanmış, iki hafta önce ise Karadağlı’nın şikâyeti üzerine Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı’nda (ADK) ders veren 12 tiyatro hocasının işine son verilmişti. Karadağlı’nın, ilgili kadronun kendisine muhalif olması sebebiyle Rektörlüğe şikâyet ettiği öne sürülmüş, sonucunda ise ADK, kuruluşunun 90’ıncı yılında ilk kez kadrosunda sanatçılar olmadan eğitim yılına başlamıştı.
Karadağlı’ya teşekkürün yanı sıra ödüller de tepki çekti. Toplam 12 ödülün 5’i Ankara ve İstanbul Devlet Tiyatroları’nın ortak yapımı ‘Medea Material’e, 2 ödül de İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu yapımı ‘Ağrı Dağı Efsanesi’ne gitti. 7’si ödenekli tiyatrolara giden ödüllerin yalnızca 5’i bağımsız tiyatroların oyunlarına verildi. Ekonomik krizin gölgesinde sahne hayatına devam etme mücadelesi veren ve yeni sezonu borç içinde karşılayan bağımsız tiyatro ekipleri ise duruma tepkili. Sosyal medya üzerinden yöneltilen eleştirilerde, ödenek alan tiyatrolar ile alamayan tiyatroların eserlerinin aynı kulvarda değerlendirilmesinin eşitsizlik yarattığı kaydedildi. Bir diğer tartışma konusu ise karar mercilerinin tarafsızlığıydı. Ankara ve İstanbul Devlet Tiyatroları’nın ortak yapımı ‘Medea Material’ın 5 dalda ödül alması ve oyunun başrolünün Devlet Tiyatroları Genel Müdür Yardımcısı Sükun Işıtan olması, soru işaretleri doğurdu.
EŞİTSİZLİK KALDIRILSIN
Moda Sahnesi’nin kurucularından Yönetmen Kemal Aydoğan, Afife Tiyatro Ödülleri’nde bir kez daha ayyuka çıkan eşitsizliğe dair BirGün’e değerlendirmelerde bulundu. Ödenekli tiyatrolar ile bağımsız tiyatroların eşit şartlar altında eser üretmediğinin altını çizen Aydoğan, şu ifadeleri kullandı:
“Aynı koşullarda tiyatro yapmıyoruz, yapamıyoruz. Afife gibi ödüllerde ise sanki eşit koşullarda tiyatro üretiyormuşuz gibi değerlendirmeye alınıyoruz. İki Devlet Tiyatrosu güçlerini birleştirerek bir oyun çıkardı, 5 de ödül aldı. Bu iki tiyatronun sahip olduğu bütçeyle ortaya koydukları oyunun prodüksiyon gücüyle hiçbir bağımsız tiyatronun yarışabilmesi mümkün değil. Yalnızca tek bir oyuna ayrılabilecek 30-40 milyon lira prodüksiyon gücünden bahsediyoruz. Bu, tek başına tüm bağımsız tiyatrolara verilen desteği katlayan bir meblağ. Koşullar bu kadar eşitsizken bu denli fazla Devlet Tiyatrosu oyununun bu sene ödüller için yarışması ciddi eşitsizlik yaratıyor. Bağımsız tiyatrolar bu törenlere katıldığı an ise bu eşitsizlik unutuluyor. Oysa bulunduğumuz her alanda bu eşitsizliği kamuoyuna hatırlatmamız şart. Bağımsız tiyatroları desteklemenin yolları var. Vergi muafiyeti, sahne desteği sağlanabilir. Afife Ödülleri’ni veren Yapı Kredi, ödül verdiği oyunları turneye çıkarabilir örneğin. Bu eşitsizliği gidermenin pek çok yolu var ama temel sorun şu: Bağımsız tiyatrolar neden kamusal sayılmıyor? Bize tiyatro sahnesi açarken yönetmelik gereği ‘Şirket kuracaksın’ diyorlar. Şirket adı altında tiyatro kurduğumuzda ve kamu kaynaklarından yararlanmak istediğimizde ise ‘Ticari şirketsin, kamu kaynak veremez’ diyorlar. Bağımsız tiyatrolar nasıl ayakta kalacak? Sanat faaliyetlerini nasıl gerçekleştirecek? Sadece Devlet Tiyatroları’nın 3,5 milyar lira bütçesi var. 700 bağımsız tiyatronun 450’sine verilen toplam ödenek miktarı ise sadece 60 milyon lira, tiyatro başına 133 bin lira…”
