İstanbul sokaklarında yürürken tarihin farklı kavşaklarından izler görmemek mümkün değil. Herhalde insana tarihin ucu bucağı görünmeyen yollarında yürüyormuş izlenimi veren İstanbul semtlerinin başında Beyoğlu geliyor. Zaman zaman birçoğumuz Beyoğlu’nun Pera olduğu günlere ilişkin nostajik hikâyeler duyarız. Ancak çok az insan, aklında farklı telaşlar ve kaygılarla yanından geçip gittiği eski binaların geçmişte nelere şahit olduğunu merak eder. Bu yüzden, keyifli bir akşam geçirmek isteyenlerin kapısını aşındırdığı Çiçek Pasajı’nın bulunduğu yerde 150 yıl önce devrin en önemli İtalyan operalarının sahnelendiği Naum Tiyatrosu’nun tüm görkemiyle yükseldiğini bilen insanların sayısı pek fazla değil.
30 yıl ayakta kaldı
Müzikolog, orkestra şefi ve besteci Emre Aracı,uzun süren araştırmaları neticesinde Naum Tiyatrosu 19. Yüzyıl İstanbul’unun İtalyan Operası adlı hacimli bir kitap hazırladı. Naum Tiyatrosu ve devrin İstanbul’unun kültür yaşamı hakkında önemli bilgiler içeren bu kitap, birkaç ay önce Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlandı. 3 aralık akşamı İstanbul’daki Birleşik Krallık Konsolosluğu’nda, kitabın tanıtımı için açıklamalı bir konser düzenlendi. Konser repertuarında, 1840-1870 yılları arasında faaliyet gösteren Naum Tiyatrosu’nda seslendirilen eserlerden bölümler yer aldı. Ünlü kemancı Cihat Aşkın’ın, Callisto Gautelli’nin Pourquoi ai-je quitte ma patrie ve Hacı Arif Bey’in Beni bizar ederken serzenişler adlı eserlerini yorumladığı gecede soprano Hande Soner, Bellini’ni I Capuleti e I Montecchi operasından Ecconomi in lieta vesta ile Rossini’nin Semiramide‘sinden Bel raggio lusinghier‘i seslendirdi. Bariton Kevork Tavityan ise Donizetti’nin Don Pasquale operasından Bella siccome un angelo‘su ile Gautelli’nin Barcarol ve Henryk Wieniawski’nin Amami adlı eserlerini seslendirdi. Solistlere, piyanist Jerfi Aji eşlik etti. Naum Tiyatrosu 19. Yüzyıl İstanbulu’nun İtalyan Operası kitabının yazarı Emre Aracı, konserin sunuculuğunu üstlendiği gecede Naum Tiyatrosu ve eserler hakkında bilgi de verdi.
1840 yılında ahşap bir yapı olarak yapılan Naum Tiyatrosu, 1847’deki Pera yangınında kül olmuştu. Ancak 1848’de, Sultan Abdülmecid’in de desteğiyle Avrupa’daki benzerlerinden hiç de aşağı kalmayan kâgir bir yapı olarak günümüzde Çiçek Pasajı’nın bulunduğu yerde yeniden yerini aldı Naum Tiyatrosu. 1870’deki yangın ise operanın 19. yüzyıl İstanbul’undaki merkezi Naum Tiyatrosu’nun sonu oldu. Emre Aracı’nın kitabını okuyanların Çiçek Pasajı’nın önünden geçerken Naum Tiyatrosu’nun görkemli girişini gözlerinin önünde canlandırması kuvvetli bir olasılık.
